Hà Nội: 16°C Hà Nội
Đà Nẵng: 20°C Đà Nẵng
TP Hồ Chí Minh: 26°C TP Hồ Chí Minh
Thừa Thiên Huế: 19°C Thừa Thiên Huế

Nghệ An: Làng trống Thanh Văn

LNV - Không hình thành làng nghề đặc trưng, nhưng tại huyện Thanh Chương (Nghệ An) có một làng nghề làm trống lâu đời nổi tiếng mà những người sành sỏi về trống thường rỉ tai nhau về đây đặt hàng. Đó là làng nghề trống xã Đại Đồng dọc dốc Rạng, trên đường Quốc lộ 46. Với quy mô nhỏ lẻ, chủ yếu là của anh em nhà họ Phan nhưng hàng năm nơi đây vẫn tạo ra hàng trăm chiếc trống xứ “Nhút” ấn tượng mà tiếng vang của nó khiến bất kỳ ai cũng cảm thấy rạo rực, phấn khích.
Hậu duệ đời thứ 9 và những bí kíp gia truyền độc đáo

Từ xã Hưng Tây, Hưng Nguyên, tổ tiên dòng họ Phan đã mang nghề làm trống gia truyền nức tiếng thời đó về đặt những viên gạch đầu tiên mở ra nghề làm trống tại mảnh đất Thanh Văn (nay là xã Đại Đồng, huyện Thanh Chương).

Chúng tôi tìm về xưởng sản xuất trống lớn và lâu đời nhất của ông Phan Văn Cư (sinh năm 1959). Trong cơ ngơi khang trang có đủ các loại trống từ trống chầu, trống lân, trống nhạc lễ, trống đại…đã hoàn thành chuẩn bị giao cho khách, ông Cư - người hậu duệ đời thứ 9 của làng trống Thanh Văn, say sưa giới thiệu và đánh thử trống cho khách hàng xem.

Theo ông Cư, việc lựa chọn nguyên liệu có vai trò vô cùng quan trọng, quyết định tiếng vang và độ bền của một chiếc trống. Trong các loại gỗ thì gỗ mít là loại gỗ dẻo nhẹ, ít co giãn, “đánh ít vang nhiều”, đặc biệt gỗ càng già, âm thanh thu được càng vang vọng. Cũng vì thế, những chiếc trống truyền thống từ xưởng của ông sử dụng 100% gỗ mít để làm tang trống. Để tìm được nguồn gỗ mít chất lượng, hàng tháng ông và con trai đều lặn lội lên các huyện miền núi Tương Dương, Quế Phong, Kỳ Sơn... vào tận nhà dân để thu mua, đặt hàng.

Da làm mặt trống chủ yếu sử dụng da bò vì cho âm thanh tốt hơn, chỉ những loại trống cỡ đại mới sử dụng đến da trâu. Da của con vật càng già thì độ bền và âm thanh càng rền. Da tươi được thu mua từ các cơ sở giết mổ về sẽ được cạo bớt phần mỡ thừa để đạt đến một độ dày nhất định. Sau đó dùng nẹp căng ra phơi nắng, nếu trời mưa thì đốt lửa hong từ 15 đến 20 ngày, rồi lại đem vào sấy đến đủ độ để đảm bảo da khô không bị mục, mủn, mốc trong quá trình sử dụng.


Công đoạn phơi nắng da làm mặt trống


Gỗ được cưa máy thành những thanh đều rộng từ 5 - 10cm tùy thuộc vào từng loại trống. Sau khi phơi khô, chúng lại tiếp tục được xẻ thành những thanh dăm và bào để có độ cong, dày theo ý muốn. Từ các thanh dăm này, người thợ sẽ lắp ghép trong những thanh tre để tạo thành phần tang trống. Khi chuẩn bị bưng trống, người thợ sẽ đem tang trống ra bào chuốt cho tròn đều, cân đối, trơn tru.


Công đoạn bưng trống hay còn gọi là công đoạn néo da vào tang trống là khó nhất, yêu cầu kỹ thuật cao và kinh nghiệm dày dặn từ người làm. Người ta cho tang trống vào bệ néo cố định, dùng da trâu bò đã đạt chuẩn áp vào tang trống sao cho cân đối và néo lại bằng dây thừng. Để căng da trống, sau mỗi lần dẫm lên da trống, người thợ lại cho kích đẩy trống lên một chút, cứ như thế cho tới khi da trống căng và gõ vào tiếng vang như ý muốn. Sau khi bịt da trống xong người thợ phải khéo léo đục lỗ và chốt vào đó những dãy đinh tre đều đặn, đẹp mắt để cố định phần da và tang trống. Cuối cùng là trang trí trống như đóng đai, thêm họa tiết, sơn màu theo yêu cầu của khách hàng.

Mỗi công đoạn làm trống đều không hề đơn giản đòi hỏi người thợ phải cẩn thận, tỉ mỉ, đôi tay khéo léo mới tạo ra được một chiếc trống đạt chuẩn. Bất kỳ một sai sót nhỏ nào đều có thể làm trống bị lỗi méo mó, tiếng kêu đục. Bên cạnh đó với mỗi loại trống như trống lễ hội, trống đám ma, trống nhà thờ, trống thiếu nhi... sẽ có một yêu cầu về âm thanh, độ vang, độ rền khác nhau, do đó người thợ cũng cần có năng khiếu thẩm âm tốt để tạo được chiếc trống đúng mục đích.

Hiện nay cơ sở sản xuất Cư Hồng của ông Phan Văn Cư là lớn nhất vùng. Ngoài xưởng tại nhà riêng, ông cũng mở rộng thêm 2 cơ sở tại huyện Anh Sơn và Đô Lương. Không website, fanpage hay thương mại điện tử rầm rộ, khách hàng đến với cơ sở Cư Hồng qua sự giới thiệu của người quen. Nhờ uy tín gần xa, hàng năm xưởng cũng sản xuất và bán ra thị trường khoảng 500 chiếc trống. Giá bán mỗi loại từ vài triệu đến vài chục triệu đồng. Sau khi trừ chi phí nguyên liệu, nhân công, máy móc... cũng mang về thu nhập hàng chục triệu đồng mỗi tháng cho gia đình. Nhờ đơn đặt hàng đều đặn, xưởng ông Cư cũng góp phần giải quyết việc làm thường xuyên cho 10 lao động với mức chi trả 200.000 - 400.000 đồng/ngày tùy trình độ. Những dịp cận Tết, đơn hàng dồn dập, ông phải thuê thêm nhân công thời vụ.

Ngoài xưởng của ông Cư thì xưởng của ông Phan Văn Ngụ (em trai ông Cư) kế đó cũng làm không hết việc. Vì thế kinh tế ngày càng khá giả, nghề làm trống của anh em nhà ông Cư trở thành điểm sáng về mô hình phát triển kinh tế trong vùng.

Người trẻ không mặn mà với nghề?

Trước đây để hoàn thành một chiếc trống mất cả tháng trời. Ngày nay nhờ có máy móc công nghệ hỗ trợ, trống được làm nhanh gấp bội. Với những loại trống nhỏ chỉ mất một ngày là có thể làm xong. Tuy vậy vẫn có những công đoạn cần làm thủ công, tốn nhiều công sức của người thợ. Ông Cư, ông Ngụ là một trong số ít người “ăn nên làm ra” với cái nghề được đánh giá tỉ mỉ, kỳ công này. Còn lại rất ít người trụ được, đặc biệt là người trẻ.

Là truyền nhân kế cận và nắm giữ những bí quyết làm trống riêng độc đáo của dòng họ, anh Phan Văn Dũng, Phan Tuấn Văn (con ông Cư) là hai trong số những người trẻ tiếp nối nghiệp cha để duy trì và phát triển xưởng gia đình. “Kỹ thuật khó, học nghề lâu, thời gian, công sức dành cho một chiếc trống thực sự thách thức tính kiên nhẫn của nhiều người. Chỉ những người thật sự đam mê mới có thể trụ vững và theo đuổi nghề này”, anh Dũng cho hay.

Trống làm ra được bán cho các nhà thờ họ, đền, chùa... Tuổi thọ của một chiếc trống rất bền, có những cái lên đến 20 năm. Bên cạnh đó nguyên liệu gỗ mít ngày càng khan hiếm, đắt đỏ, trong khi trên thị trường xuất hiện nhiều sản phẩm trống giá rẻ do được làm từ những loại gỗ không chất lượng. Tình trạng này đặt sản phẩm trống truyền thống của làng nghề Đại Đồng vào vị thế cạnh tranh gay gắt, đầu ra có nhưng không phải là dồi dào, chủ yếu là khách quen thân và những người thực sự sành sỏi về trống.

Trống Thanh Văn


Khó khăn chồng khó khăn khiến người trẻ ngày nay không mặn mà học nghề mà tìm hướng thoát ly hoặc làm nghề khác, dẫn đến nguy cơ mai một nghề làm trống là rất lớn. Thực tế này đã diễn ra ở nhiều làng trống nức tiếng một thời như Phúc Thành (Yên Thành) hay Nghi Đức (TP Vinh). Cảnh tấp nập người mua kẻ bán xưa kia nay chỉ còn là dĩ vãng. Ở đấy chỉ còn đôi ba hộ làm nghề, chủ yếu là nghệ nhân cao tuổi - những người vẫn trăn trở việc bảo tồn nghề như một nét văn hóa làng xã.

Nên chăng chính quyền cần có đề án phát triển làng nghề trống, tạo đầu ra cho sản phẩm để nhân rộng những cơ sở làm trống thành công như ông Cư, ông Ngụ? Bên cạnh đó, các cơ sở cần đẩy mạnh thương mại điện tử, lập website, fanpage... quảng bá để đưa sản phẩm trống truyền thống độc đáo của mình tới khách hàng trên khắp mọi miền Tổ quốc. Với những cách làm hay, hy vọng trong thời gian tới, tiếng trống Đại Đồng sẽ ngày càng phát triển và vang xa.

Bài, ảnh: Tuyết Trinh

Tin mới hơn

Tạp chí Làng nghề Việt Nam kỷ niệm 13 năm Ngày xuất bản số đầu tiên

Tạp chí Làng nghề Việt Nam kỷ niệm 13 năm Ngày xuất bản số đầu tiên

LNV - Ngày 20/12/2024, tại Hà Nội, Tạp chí Làng nghề Việt Nam – Cơ quan của Trung ương Hiệp Hội Làng nghề Việt Nam tổ chức kỉ niệm 13 năm Ngày xuất bản số báo đầu tiên (22/12/2011 – 22/12/2024). Tổng kết công tác năm 2024 – Triển khai công tác năm 2025.
Làng nghề làm than đước Năm Căn Trăm năm giữa rừng đước bạt ngàn

Làng nghề làm than đước Năm Căn Trăm năm giữa rừng đước bạt ngàn

LNV - Năm Căn, vùng đất tận cùng của Tổ quốc, không chỉ nổi tiếng với những cánh rừng ngập mặn xanh mướt mà còn được biết đến với nghề làm than đước. Nghề thủ công này đã gắn liền với cuộc sống của người dân địa phương, góp phần tạo nên một nét đẹp riêng biệt của vùng đất này.
Làng nghề đan lưới Vân Trình Di sản văn hoá bền vững

Làng nghề đan lưới Vân Trình Di sản văn hoá bền vững

LNV - Làng nghề đan lưới Vân Trình, với hơn 500 năm lịch sử, không chỉ là nguồn sinh kế bền vững cho hơn 800 lao động mà còn là niềm tự hào văn hóa, gắn liền với linh hồn và bản sắc của người dân Thừa Thiên Huế.
Phường Quảng An, quận Tây Hồ đón nhận 2 danh hiệu nghề truyền thống Hà Nội

Phường Quảng An, quận Tây Hồ đón nhận 2 danh hiệu nghề truyền thống Hà Nội

LNV - UBND thành phố Hà Nội vừa ban hành Quyết định số 6275/QĐ-UBND về công nhận danh hiệu “Nghề truyền thống, Làng nghề truyền thống” Hà Nội.
Nghề trồng nấm ở An Giang

Nghề trồng nấm ở An Giang

LNV - Những năm gần đây, thực hiện chủ trương chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi ở tỉnh An Giang, các mô hình sản xuất hữu cơ, tuần hoàn được đẩy mạnh, trong đó có mô hình trồng nấm vừa tận dụng nguồn rơm sau thu hoạch không phải đốt gây ô nhiễm môi trường khói bụi, vừa phù hợp với nông hộ có ít đất sản xuất mang lại thu nhập cao cho người nông dân, giải quyết việc làm cho người nghèo.
Quảng Ngãi: Nghề làm muối Sa Huỳnh được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Quảng Ngãi: Nghề làm muối Sa Huỳnh được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

LNV - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa ban hành Quyết định số 3983 công nhận Nghề thủ công truyền thống nghề làm muối Sa Huỳnh thuộc phường Phổ Thạnh, thị xã Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Tin khác

Hằng Khoa - nơi dòng tranh độc đáo hội ngộ nghệ thuật thêu tay và hội họa

Hằng Khoa - nơi dòng tranh độc đáo hội ngộ nghệ thuật thêu tay và hội họa

LNV - Nghề thêu truyền thống có mặt ở nhiều nơi, nhưng để đạt đến mức độ tinh xảo, điêu luyện, không thể không nhắc đến làng nghề thêu ở Mỹ Đức (Hà Nội) – nơi được coi là ‘cái nôi’ của nghệ thuật thêu. Với sự kết hợp độc đáo giữa hội hoạ và thêu, nghệ nhân Nguyễn Thị Hằng, cùng chồng là một hoạ sĩ, đã sáng tạo ra một phương pháp thêu mới lạ. Để có được thành công này, bà đã trải qua hàng năm trời nghiên cứu, cải tiến, và không ngần ngại từ bỏ hàng trăm bức tranh thêu tay tỉ mỉ.
Cu Đơ Ông Bà Thư Viện - Mật ngọt gừng cay thấm đượm tấm lòng người dân xứ Nghệ

Cu Đơ Ông Bà Thư Viện - Mật ngọt gừng cay thấm đượm tấm lòng người dân xứ Nghệ

LNV - Từ những hạt lạc tròn mẩy, mật mía ngọt ngào, gừng tươi cay nồng, những người nghệ nhân đã khéo léo đem nấu và kết hợp cùng bánh đa tạo nên món Cu đơ Ông bà Thư Viện thơm ngon nức tiếng – xứng tầm là đặc sản xứ Nghệ.
Đan quyện tinh hoa và sáng tạo

Đan quyện tinh hoa và sáng tạo

LNV - Hà Nội đang từng bước nâng tầm sản phẩm thủ công, kết hợp hài hòa giữa tinh hoa văn hóa truyền thống và sáng tạo hiện đại
Bình Định: Làng nghề trồng mai tất bật chuẩn bị vụ Tết

Bình Định: Làng nghề trồng mai tất bật chuẩn bị vụ Tết

LNV - Thời gian này, các Làng nghề trồng mai cảnh ở thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định đang tất bật cho việc chăm sóc mai cảnh để giữ lá xanh tốt chờ đến ngày lặt lá. Bởi, cuối tháng 11 âm lịch là thời điểm cây mai cảnh bắt đầu bước vào giai đoạn lặt lá để chuẩn bị đơm hoa đón Tết chào Xuân mới Ất Tỵ năm 2025.
Hội nghị tổng kết công tác thi đua, khen thưởng Cụm kinh tế của các tổ chức thành viên năm 2024

Hội nghị tổng kết công tác thi đua, khen thưởng Cụm kinh tế của các tổ chức thành viên năm 2024

LNV - Sáng ngày 8/12, tại Hải Phòng, UBTƯ MTTQ Việt Nam tổ chức hội nghị tổng kết công tác thi đua, khen thưởng Cụm kinh tế của các tổ chức thành viên năm 2024.
Làng nghề hối hả vào vụ sản xuất phục vụ Tết

Làng nghề hối hả vào vụ sản xuất phục vụ Tết

LNV - Khoảng 2 tháng nữa là đến Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025. Thời điểm này, các làng nghề trong tỉnh có sản phẩm đặc trưng phục vụ Tết như: Hàng thủ công mỹ nghệ, làm hương, trồng hoa, cây cảnh, chế biến nông sản… trở nên nhộn nhịp. Các cơ sở sản xuất, nhà vườn hối hả chạy đua với thời gian để cung ứng những sản phẩm có chất lượng, phục vụ nhu cầu tiêu dùng của thị trường.
Nghề làm người tuyết bằng xốp trên phố cổ Hà Nội

Nghề làm người tuyết bằng xốp trên phố cổ Hà Nội

LNV - Còn vài chục ngày nữa là tới lễ Giáng sinh, thời điểm này, phố hàng Mã đã lung linh màu sắc của ngày Noel. Bên cạnh cây thông, vòng nguyệt quế, trái châu... một món đồ được nhiều người săn đón là mô hình người tuyết xốp.
Hà Nội: Làng nghề sinh vật cảnh Hồng Vân

Hà Nội: Làng nghề sinh vật cảnh Hồng Vân

LNV - Xã Hồng Vân thuộc huyện Thường Tín từ lâu được biết đến là làng nghề sinh vật cảnh vô cùng độc đáo. Tại vùng quê trù phú này, mỗi cây cảnh đều là một tác phẩm nghệ thuật mang trong mình hơi thở của thiên nhiên và dấu ấn sáng tạo của các nghệ nhân.
Làng miến truyền thống Bình Lư hối hả vào vụ Tết

Làng miến truyền thống Bình Lư hối hả vào vụ Tết

LNV - Gần hai tháng nữa là đến Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, các cơ sở sản xuất miến của làng nghề truyền thống xã Bình Lư (huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu) lại hối hả vào vụ mới, chuẩn bị hàng Tết đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng.
Hành trình Khát vọng Việt Nam Hùng cường – Phát triển nền kinh tế xanh bền vững, tôn vinh làng nghề và sản phẩm Ocop

Hành trình Khát vọng Việt Nam Hùng cường – Phát triển nền kinh tế xanh bền vững, tôn vinh làng nghề và sản phẩm Ocop

LNV - Ngày 2/12/2024, tại Nhà khách Chính phủ, Viện Nghiên cứu Phát triển Doanh nhân Việt Nam -Asean (EDRI) đã trang trọng công bố “Hành trình Khát vọng Việt Nam Hùng cường”, một chương trình mang tầm Quốc gia dân tộc nhằm đoàn kết, phát triển doanh nhân các dòng họ Việt Nam và mục tiêu xây dựng nền kinh tế xanh bền vững đưa Việt Nam vươn tầm thế giới.
Sản phẩm OCOP, làng nghề Hà Nội vươn tầm thế giới

Sản phẩm OCOP, làng nghề Hà Nội vươn tầm thế giới

LNV - Năm 2024, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội tiếp tục tham dự cùng Trung tâm Xúc tiến Thương mại Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức Không gian trưng bày, quảng bá sản phẩm OCOP, thủ công mỹ nghệ, nông sản thực phẩm Việt Nam gồm 16 doanh nghiệp của Hà Nội và các tỉnh thành Việt Nam tại Hội chợ Thủ công mỹ nghệ quốc tế Artigiano lần thứ 28 diễn ra tại Trung tâm triển lãm ở thành phố Milan, Italia.
"Giữ lửa" nghề tại làng hương xạ truyền thống gần 300 năm ở Hưng Yên

"Giữ lửa" nghề tại làng hương xạ truyền thống gần 300 năm ở Hưng Yên

LNV - Với gần 300 năm làm nghề, làng hương thôn Cao, xã Bảo Khê (Hưng Yên) được ví như cái nôi của nghề làm hương Việt Nam; những ngày cuối tháng 11.2024, trong tiết trời se lạnh, chúng tôi tìm về nơi đây và được chứng kiến bà con đang khẩn trương làm những mẻ hương để kịp cung ứng hàng cho thị trường dịp cuối năm.
Rèn Đa Sỹ - Top 10 thương hiệu quốc gia

Rèn Đa Sỹ - Top 10 thương hiệu quốc gia

LNV - Làng rèn Đa Sỹ (phường Kiến Hưng, Q.Hà Đông, Hà Nội) nổi tiếng cả nước với sản phẩm dao, kéo và đã xuất khẩu đi các nước lân cận. Ngày nay, người thợ rèn Đa Sỹ vẫn cần mẫn làm nghề và giữ nghề như giữ một nét văn hóa truyền thống đáng quý.
Làng hương trăm năm tuổi Quảng Phú Cầu nhộn nhịp những ngày cận Tết rực rỡ sắc Xuân

Làng hương trăm năm tuổi Quảng Phú Cầu nhộn nhịp những ngày cận Tết rực rỡ sắc Xuân

Trải qua nhiều thăng trầm của thời cuộc, làng hương Quảng Phú Cầu, huyện Ứng Hòa (TP. Hà Nội) vẫn chứng tỏ được sức sống bền bỉ mang đậm nét văn hóa của miền quê Bắc Bộ.
Đã có 144 cơ sở tự nguyện phá dỡ lò đốt, lò tái chế kim loại tại Mẫn Xá

Đã có 144 cơ sở tự nguyện phá dỡ lò đốt, lò tái chế kim loại tại Mẫn Xá

LNV – Tính đến ngày 30/11, tại xã Văn Môn (huyện Yên Phong, Bắc Ninh) đã có 144 cơ sở tự nguyện phá dỡ lò đốt, lò tái chế kim loại tại thôn Mẫn Xá và Cụm công nghiệp làng nghề Mẫn Xá.
Xem thêm
qc-vinamilk-100-thanh-trung
Mới nhất Đọc nhiều
Lễ hội mua sắm nông sản, quảng bá văn hóa gắn kết du lịch tại Sóc Sơn

Lễ hội mua sắm nông sản, quảng bá văn hóa gắn kết du lịch tại Sóc Sơn

LNV - Tối 20/12, Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại, Du lịch TP. Hà Nội (HPA) chủ trì, phối hợp với UBND huyện Sóc Sơn và các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức Lễ hội mua sắm năm 2024, với chủ đề Lễ hội mua sắm nông sản, quảng bá văn hóa gắn kết du lịc
Khai mạc chương trình Kết nối sản phẩm OCOP thường kỳ tại TP. HCM

Khai mạc chương trình Kết nối sản phẩm OCOP thường kỳ tại TP. HCM

OVN - Sáng ngày 20/12, tại trụ sở Văn phòng Liên cơ quan Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã diễn ra lễ khai mạc chương trình “Kết nối sản phẩm OCOP thường kỳ tại TP. HCM” với chủ đề “Lễ Hội Nông Sản”.
Tạp chí Làng nghề Việt Nam kỷ niệm 13 năm Ngày xuất bản số đầu tiên

Tạp chí Làng nghề Việt Nam kỷ niệm 13 năm Ngày xuất bản số đầu tiên

LNV - Ngày 20/12/2024, tại Hà Nội, Tạp chí Làng nghề Việt Nam – Cơ quan của Trung ương Hiệp Hội Làng nghề Việt Nam tổ chức kỉ niệm 13 năm Ngày xuất bản số báo đầu tiên (22/12/2011 – 22/12/2024). Tổng kết công tác năm 2024 – Triển khai công tác năm 2025.
Hoài Đức (Hà Nội): La Phù nâng cấp hạ tầng đáp ứng kịp thời phát triển kinh tế

Hoài Đức (Hà Nội): La Phù nâng cấp hạ tầng đáp ứng kịp thời phát triển kinh tế

LNV - La Phù ngày nay, làng nghề dệt kim đã mai một. Thay vào đó, dịch vụ thương mại đang phát triển và đóng góp đáng kể vào xây dựng địa phương. La Phù có thu nhập bình quân đầu người cao nhất huyện Hoài Đức với 105 triệu đồng/người/năm. Do vậy, La Phù c
Nông nghiệp xanh gắn với bảo vệ môi trường ở Đồng bằng sông Cửu Long

Nông nghiệp xanh gắn với bảo vệ môi trường ở Đồng bằng sông Cửu Long

LNV - Nông nghiệp xanh là định hướng phát triển bền vững của vùng Đồng bằng sông Cửu Long khi giúp nâng cao chất lượng, bảo vệ môi trường, đồng thời tạo sinh kế ổn định cho người dân. Để làm được điều này, chuyên gia cho rằng việc bảo vệ môi trường phải được tích hợp chặt chẽ với các chương trình nâng cao chuỗi giá trị.
qc-vinamilk-dinh-duong-vang
ct-tnhh-pt-xuan-thanh
ctcp-xd-tan-loc
nong-nghiep-xanh
minh-hieu
nhu-thanh
an-phat
thanh-chau
thuan-duc
ha-tinh
binh-dinh
Giao diện di động