Tiềm năng lớn từ nông sản chế biến
Đối với ngành nông nghiệp nói riêng, cũng như sản phẩm đặc sản vùng miền nói chung, quá trình chuyển dịch từ xuất khẩu nông sản thô sang chế biến sâu, nâng cao giá trị sản phẩm không chỉ trở thành xu thế mà còn phản ánh yêu cầu tất yếu để cạnh tranh bền vững. Điển hình cho định hướng này là câu chuyện của chủ thể OCOP tại tỉnh Vĩnh Long (Trà Vinh cũ) với 02 sản phẩm đường hoa dừa và mật hoa dừa hữu cơ đạt chứng nhận 05 sao, đồng thời đã xuất khẩu thành công sang 08 quốc gia, bao gồm những thị trường khó tính như Mỹ, Nhật Bản, Hà Lan, Đức, Úc, Hàn Quốc,…
 |
Anh Phạm Đình Ngãi đồng sáng lập, kiêm Giám đốc điều hành Công ty TNHH Trà Vinh Farm (Sokfarm) |
Từ kinh nghiệm thực tế, anh Phạm Đình Ngãi đồng sáng lập, kiêm Giám đốc điều hành Công ty TNHH Trà Vinh Farm (Sokfarm) cho rằng, thay vì dừng lại ở trái dừa thô, người làm nghề nên tập trung sản xuất, chế biến sâu, điển hình như mật hoa dừa – sản phẩm chủ lực doanh nghiệp. “Việt Nam hiện có vùng trồng dừa rộng lớn, đặc biệt khu vực Trà Vinh, Bến Tre, Vĩnh Long với hơn 120.000 hecta. Dừa mệnh danh là “cây sự sống” (tree of life) bởi khả năng thích ứng tốt trước biến đổi khí hậu, giúp bảo vệ đất, nước và sinh kế nông dân miền Tây Nam Bộ. Sản phẩm chế biến từ loại cây này cũng được thị trường quốc tế đón nhận mạnh mẽ, từ sữa dừa, cơm dừa đến mật hoa dừa, đường hoa dừa,… Giá dừa tăng liên tục từ đầu năm 2025 cho thấy, nhu cầu thị trường đối với ngành rất lớn” anh Ngãi nhận định.
 |
Sokfarm là chủ thể OCOP tại tỉnh Vĩnh Long (Trà Vinh cũ) có 02 sản phẩm đường hoa dừa và mật hoa dừa hữu cơ đạt chứng nhận 05 sao |
 |
Sokfarm là chủ thể OCOP tại tỉnh Vĩnh Long (Trà Vinh cũ) có 02 sản phẩm đường hoa dừa và mật hoa dừa hữu cơ đạt chứng nhận 05 sao |
Cũng theo đại diện Sokfarm, nguyên nhân dẫn đến sự tăng trưởng này do người tiêu dùng toàn cầu có xu hướng chuyển sang dùng sản phẩm tự nhiên, tốt cho sức khỏe, thân thiện môi trường. Mọi người muốn sử dụng thực phẩm ít ngọt hơn hoặc tìm kiếm giải pháp thay thế đường mía. Với chỉ số đường huyết thấp, giàu khoáng điện giải, mật hoa dừa trở thành một trong những lựa chọn lý tưởng.
 |
Dừa mệnh danh là “cây sự sống” (tree of life) bởi khả năng thích ứng tốt trước biến đổi khí hậu, giúp bảo vệ đất, nước và sinh kế nông dân miền Tây Nam Bộ |
Tuy nhiên, quy trình thu hoạch mật hoa cũng đòi hỏi tay nghề thủ công, sự tinh tế, tâm huyết bởi người thu hoạch. Nông dân phải ra vườn dừa mỗi ngày, chọn hoa đủ tuổi, sau đó uốn, mát-xa hoa dừa tỉ mỉ, bao gồm tác động nhiệt bằng tay, dùng chày gỗ gõ nhẹ lên hoa với lực vừa phải. Quá trình đòi hỏi sự “lắng nghe”, “cảm nhận” từng bông hoa để điều chỉnh lực gõ phù hợp, thể hiện sự kết nối sâu sắc giữa người nông dân và cây trồng. “Thành quả đổi lại là mật hoa dừa có thể thu hoạch quanh năm, giúp doanh nghiệp chủ động về nguồn nguyên liệu, không bị đứt gãy chuỗi cung ứng theo mùa, góp phần vào mô hình kinh tế tuần hoàn, tạo nguồn thu nhập bền vững cho nông dân,” anh Ngãi chia sẻ.
 |
Sản phẩm chế biến từ dừa như sữa dừa, cơm dừa đến mật hoa dừa, đường hoa dừa,… được thị trường quốc tế đón nhận mạnh mẽ, do người tiêu dùng toàn cầu có xu hướng chuyển sang dùng sản phẩm tự nhiên, tốt cho sức khỏe, thân thiện môi trường |
Xuất khẩu là mục tiêu quan trọng, nhưng tiềm năng thị trường nội địa vẫn rất lớn
 |
Quy trình thu hoạch mật hoa cũng đòi hỏi tay nghề thủ công, sự tinh tế, tâm huyết bởi người nông dân |
 |
hu hoạch mật hoa đòi hỏi sự “lắng nghe”, “cảm nhận” để điều chỉnh lực gõ, mát-xa phù hợp, thể hiện sự kết nối sâu sắc giữa nông dân và cây trồng |
Sau khi đạt chứng nhận OCOP 5 sao, doanh nghiệp không ngừng cải tiến hương vị, bao bì tiện lợi hơn để phù hợp nhịp sống hiện đại. Ở thị trường quốc tế, sản phẩm Sokfarm nhận nhiều đánh giá tích cực nhờ nguồn gốc tự nhiên, hương vị đặc trưng và chứng nhận hữu cơ. Mật hoa dừa cô đặc từ dạng chai thủy tinh được doanh nghiệp đóng gói dưới dạng túi dài hoặc túi xé 15g tiện lợi, dễ dàng mang đi mọi nơi. Đường hoa dừa cũng có thêm mẫu mới (size 300g), sở hữu khóa zip tiện dụng cho gian bếp gia đình. Tuy nhiên, giữa lúc hội nhập sâu rộng, doanh nghiệp vẫn gặp không ít thách thức liên quan đến tiêu chuẩn kiểm định, đòi hỏi đơn vị xuất khẩu phải mạnh dạn đầu tư hơn nữa vào công nghệ và quy trình truy xuất – vốn tiêu tốn nhiều chi phí. Bên cạnh đó, sức cạnh tranh từ Philippines, Thái Lan cũng buộc Sokfarm không ngừng nâng cao chất lượng, tạo thêm nhiều sản phẩm khác biệt.
 |
Giữa lúc hội nhập sâu rộng, doanh nghiệp vẫn gặp không ít thách thức liên quan đến tiêu chuẩn kiểm định, đòi hỏi phải mạnh dạn đầu tư hơn nữa vào công nghệ và quy trình truy xuất – vốn tiêu tốn nhiều chi phí |
Mặc dù khẳng định xuất khẩu là mục tiêu quan trọng, nhưng anh Ngãi cho biết không bỏ qua tiềm năng lớn từ thị trường nội địa. Với hơn 100 triệu dân, độ tuổi trung bình khoảng 24, việc chinh phục thị phần trong nước sẽ giúp doanh nghiệp phát triển ổn định, làm tiền đề vững chắc để vươn ra quốc tế. Trao đổi cùng PV, đại diện Sokfarm nói có kế hoạch mở rộng nhà máy vào cuối năm 2025, nâng tổng vùng trồng từ 25 lên 50 hecta, liên kết khoảng 100 nông hộ tại xã Tiểu Cần (Vĩnh Long).
 |
Đại diện doanh nghiệp giới thiệu sản phẩm đến khách hàng nước ngoài |
Mục tiêu đến năm 2030, doanh nghiệp sẽ tiếp tục tăng diện tích vùng trồng dừa ở địa phương lên 300 hecta, tương đương 1% tổng diện tích dừa ở tỉnh Trà Vinh cũ, đồng thời bao tiêu nguyên liệu cùng 600 - 700 nông hộ. Công ty kỳ vọng mở rộng sản xuất, liên kết thật nhiều nông dân, tạo thêm công ăn việc làm, mang lại sinh kế ổn định cho bà con quê hương, ngay cả trong điều kiện khó khăn như mất mùa, hạn mặn,…. Đồng thời, Sokfarm mong muốn khôi phục, phát triển mạnh mẽ nghề thu mật hoa dừa truyền thống – nghề thủ công lâu đời đã mai một của người Khmer, thông qua nghiên cứu, phát triển thêm sản phẩm mới.
 |
hông qua nghiên cứu, phát triển thêm sản phẩm mới, Sokfarm mong muốn khôi phục, phát triển mạnh mẽ nghề thu mật hoa dừa truyền thống – nghề thủ công lâu đời đã mai một của người Khmer |
“Thị trường cho sản phẩm sạch và hữu cơ có thể còn nhỏ ở thời điểm hiện tại, nhưng chắc chắn sẽ tăng lên rất nhiều trong tương lai. Việc xuất khẩu đường hoa dừa hữu cơ sang Mỹ là minh chứng cụ thể cho việc chọn thị trường ngách, tập trung vào sản phẩm chất lượng cao, có chứng nhận hữu cơ. Đây cũng là một lợi thế cạnh tranh lớn cho các doanh nghiệp khởi nghiệp sản phẩm đặc sản vùng miền Việt Nam,” anh Ngãi chia sẻ. |