Đặc sản mận Tam hoa của vùng cao Bắc Hà

OVN - Bắc Hà không chỉ có đua ngựa mà đặc sản mận Tam Hoa cũng nổi tiếng khắp vùng bởi độ giòn, ngọt không ở đâu trồng được.
Đặc sản mận Tam hoa của vùng cao Bắc Hà
Quả mận Tam hoa ở Bắc Hà to đều, trăm quả như một.

Loại quả xóa đói giảm nghèo

Có lẽ nhiều du khách đặt chân lên vùng cao Bắc Hà (Lào Cai) và không ít lần ăn thử trái mận Tam hoa trồng ở vùng đất này. Thế nhưng, ít ai biết mận Tam hoa có nguồn gốc từ đâu?

Ông Nguyễn Xuân Giang, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Bắc Hà (Lào Cai) cho biết, giống mận Tam hoa Bắc Hà có nguồn gốc xa xưa từ thời nhà Đường bên Trung Quốc với tên gọi Shanhua (thường mỗi chùm hoa có ba bông). Loại quả này được trồng nhiều tại tỉnh Quảng Đông (Trung Quốc), sau được di thực về huyện Hoành Bồ (Quảng Ninh) và được lên trồng khảo nghiệm tại Trại Rau quả Bắc Hà năm 1972 bằng phương pháp ghép mắt.

Từ 50 cây ghép ban đầu, qua 6 năm cây mận Tam hoa sinh trưởng, phát triển tốt, thích ứng với điều kiện khí hậu đặc trưng ôn đới, đất đai ở khu vực trung tâm huyện lỵ, cho năng suất cao, quả to, mẫu mã đẹp, ăn giòn, ngọt pha lẫn vị chua mát... Năm 1978, trại rau quả mở rộng diện tích khảo nghiệm lên 0,7 ha, đồng thời xây dựng vườn giống có diện tích 2,2 ha.

Đặc sản mận Tam hoa của vùng cao Bắc Hà

Tới năm 1985, mận Tam hoa được đưa vào trồng đại trà ở thị trấn Bắc Hà và các xã: Na Hối, Tà Chải, Bản Phố, Thải Giàng Phố, Lầu Thí Ngài... Từ năm 1993 - 1998, người trồng mận Tam hoa liên tiếp được mùa, được giá nên diện tích trồng không ngừng được mở rộng. Khi ấy, toàn huyện đã có khoảng 2.700ha mận, năng suất đạt 8-12 tấn/ha, sản lượng quả tươi hàng năm từ 20.000-32.000 tấn.

Người tiêu dùng quen thuộc với tên gọi mận Tam hoa bởi chất lượng quả ngon, ngọt, to đều, đẹp mắt. Giống mận này đem lại năng suất cao cho người trồng khẳng định là loại cây ăn quả số một trên địa bàn huyện, là cây chủ lực xóa đói, giảm nghèo, làm giàu cho nông dân vùng cao Bắc Hà.

Từ thành công của mận Tam hoa trồng tại Bắc Hà, cuối những năm 1980 đến đầu những năm 1990 mận Tam hoa đã được các tỉnh khu vực phía Bắc quan tâm nhân rộng và trồng thành công tại Kỳ Sơn (Nghệ An) và đặc biệt là Mộc Châu (Sơn La).

"Tuy nhiên, mận Tam hoa tại Mộc Châu được đổi tên thành mận hậu cho đến ngày nay, mặc dù mận hậu là một loài mận hoàn toàn khác Tam hoa vì nó có quả màu xanh, giòn, dóc hạt”, ông Giang cho biết.

Đặc sản mận Tam hoa của vùng cao Bắc Hà

Cải tạo để quả mận ngon hơn

Cũng theo ông Nguyễn Xuân Giang, mặc dù được thiên nhiên ưu đãi, nhưng đã trải qua gần nửa thế kỷ khai thác những ưu điểm vốn có của cây mận Tam hoa giảm dần ưu thế do biến đổi khí hậu, đô thị hoá, điều kiện canh tác.

Đặc biệt, những năm 2000 cây mận Tam hoa ít được quan tâm chăm sóc, dẫn đến năng suất, sản lượng quả giảm. Bên cạnh đó, cơ sở vật chất dịch vụ kỹ thuật, hỗ trợ sản xuất, công nghệ bảo quản, chế biến và tiêu thụ sản phẩm còn yếu; việc áp dụng các tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào thâm canh còn hạn chế, do trình độ dân trí thấp và điều kiện kinh tế khó khăn. Chính vì vậy, từ năm 1999 - 2008, mận Tam hoa bấp bênh, năm vừa mất mùa vừa mất giá, năm được mùa, mất giá và ngược lại.

Trước thực trạng đó, huyện Bắc Hà đã quan tâm tìm đầu ra cho cây mận Tam hoa, từ việc trợ cước, trợ giá, chế biến xi-rô mận, rượu mận, mứt mận... nhưng đều không ổn. Nhiều gia đình đã chặt bớt những cây mận già cỗi, trồng thay thế bằng cây đào Pháp và một số cây trồng khác.

Đặc sản mận Tam hoa của vùng cao Bắc Hà

Đến năm 2008, toàn huyện còn khoảng 700 ha mận Tam hoa. Trong khi chưa tìm được các giống cây ăn quả khác có thể thay thế cây mận Tam hoa, huyện Bắc Hà quyết tâm vào cuộc và cụ thể hóa bằng việc xây dựng và triển khai có hiệu quả dự án cải tạo mận Tam hoa Bắc Hà, giai đoạn 2008-2010.

"Dự án cải tạo mận Tam hoa gồm 2 phần, từ năm 2008 chủ yếu trồng mới giống mận gốc, thuần chủng thay thế cây mận già cỗi, thoái hóa giống; từ năm 2009 trở đi, tiến hành dự án cải tạo mận bằng phương pháp đốn tỉa, tạo tán. Tham gia dự án này có 101 hộ dân trồng mận ở thị trấn Bắc Hà, xã Tà Chải, Na Hối”, ông Giang nói.

Cho đến nay toàn huyện Bắc Hà có 350 ha mận Tam hoa, sản lượng trung bình trên 3.000 tấn mỗi năm. Mận trồng chủ yếu tại những xã có độ cao trung bình từ 900-950m so với mực nước biển gồm xã Tà Chải, Thị Trấn, Na Hối, Bản Phố, Thải Giàng Phố…Hiện trong vườn cây một số hộ dân tại Bắc Hà vẫn còn những cây mận được trồng từ hàng chục năm trước.

Ông Vàng Văn Phúc cho hay, cây mận lâu năm nhất, bố tôi trong vườn nhà được trồng theo dự án từ năm 1985 đến nay đã gần bốn chục tuổi. Cây hiện vẫn tươi tốt nhưng thân đã già cỗi, mặc dù vẫn cho quả ngọt. Cũng từ những cây mận đầu tiên đó mà hiện gia đình tôi vẫn trồng khoảng 100 gốc mận để có thêm thu nhập từ loại quả đặc sản này.

Đặc sản mận Tam hoa của vùng cao Bắc Hà

Chế biến để có nhiều lựa chọn hơn

Bà Sải Thị Bích Huế, Giám đốc HTX Quang Tôm (xã Tà Chải, Bắc Hà) cho biết, cùng với mận Tam hoa tươi thì mận sấy dẻo giúp người tiêu dùng có thêm lựa chọn với loại quả đặc sản của Bắc Hà.

“Trước kia, nhà tôi cũng có trồng mận. Tôi lớn lên và được đi học cũng là nhờ cây mận. Sau mỗi mùa thu hái, chị em tôi lại được bố mẹ mua cho quần áo, giầy dép mới… Vì những năm gần đây quả mận to thì được giá còn loại vừa vừa giá rất thấp trong khi bà con hái không kịp để quả rụng đầy gốc rất lãng phí. Thế nên tôi nghĩ những quả vừa vừa sẽ chế biến thành sản phẩm khác, tận dụng được những quả đó để tiêu thụ phần nào cho bà con”, bà Sải Thị Bích Huế nói.

Đặc sản mận Tam hoa của vùng cao Bắc Hà
Chị Sải Thị Bích Huế cùng sản phẩm "Mận Tam hoa sấy dẻo

Mận Tam hoa Bắc Hà dù quả to hay bé thì chất lượng không thay đổi, ăn quả vẫn ngon. Song vì nhiều người thích quả to đẹp để mua về làm quà nên quả bé thường bán chậm.

“Giá mận Bắc Hà không cố định mà tùy thuộc từng thời điểm. Khi mận Mộc Châu, Sơn La đang còn nhiều thì chưa có người đến thu mua mận Bắc Hà. Hơn nữa thời điểm này, mận Bắc Hà cũng chưa vào chính vụ mà phải đợi 1-2 tuần nữa. Khi đó, mận Mộc Châu, Sơn La hết thì người đi buôn lại đổ lên Bắc Hà, giá mận lúc đó lại tăng”, bà Huế chia sẻ.

Đặc sản mận Tam hoa của vùng cao Bắc Hà
Quy trình làm mận sấy dẻo

Hiện bà Huế thu mua mận nguyên liệu với giá khoảng trên dưới 20 nghìn đồng mỗi cân và cũng không thu mua loại mận xấu vì không thể làm được với nguyên liệu như vậy. Theo bà Huế, quả mận quá bé hoặc tham rẻ mua loại mận kém chất lượng thì khi sấy lên, quả chỉ còn hạt mà không có cùi nên người mua cũng không ưng.

Cho đến nay, mận sấy dẻo của HTX Quang Tôm đã đạt OCOP 3 sao. Tuy nhiên, trước mắt vẫn còn đó những khó khăn về cơ sở vật chất chưa được đầu tư nhiều về quy mô, nguồn vay còn hạn chế để mở rộng… Ngoài ra, thị trường tiêu thụ cũng là một vấn đề cần quan tâm bởi khi sản xuất lớn khâu này đặc biệt quan trọng.

Đặc sản mận Tam hoa của vùng cao Bắc Hà
Sản phẩm mận sấy dẻo của HTX Quang Tôm đạt OCOP 3 sao

Tuy nhiên, bà Huế cũng có lợi thế nhất định khi là người sinh ra và lớn lên ở Bắc Hà và lại làm việc trong lĩnh vực an toàn thực phẩm. Thế nên từ các khâu chế biến đều tuân thủ đúng các quy trình đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, có công bố chất lượng sản phẩm, nhãn mác rõ ràng…

Mận Tam hoa là loại cây trồng ôn đới có có phổ thích ứng hẹp, chỉ phù hợp với những nơi có khí hậu ẩm, mát, đất đai màu mỡ; nếu trồng ở những vị trí quá thấp hoặc quá cao quả nhỏ, mềm, vị chát kém chất lượng, ông Nguyễn Xuân Giang, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Bắc Hà (Lào Cai) cho biết.

Hải Đăng - Đức Minh

Tin liên quan

Tin khác

Hành trình nâng tầm thủy sản Việt của chủ thể OCOP Cần Thơ
Hành trình nâng tầm thủy sản Việt của chủ thể OCOP Cần Thơ
OVN - Từ trang trại nuôi trồng thủy sản nhỏ tại cù lao Tân Lộc (Cần Thơ), Công ty TNHH MTV Thương mại Minh Đức Thành đã vươn lên trở thành một trong những đơn vị tiên phong chế biến thủy sản sấy, mang đậm hương vị đặc trưng vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Theo phương châm “Nâng tầm cá Việt”, doanh nghiệp đang từng bước cải tiến công nghệ, mở rộng quy mô sản xuất và hướng tới thị trường quốc tế, góp phần quảng bá ẩm thực Việt Nam đến bạn bè thế giới.
Chủ thể OCOP khát vọng cải thiện cuộc sống đồng bào dân tộc thiểu số
Chủ thể OCOP khát vọng cải thiện cuộc sống đồng bào dân tộc thiểu số
OVN – Trong quá trình công tác tại Huyện ủy Đăk Tô (tỉnh Kon Tum), nhận thấy vùng núi Ngọc Linh có nguồn dược liệu dồi dào, bà Lương Thị Mỹ Huệ đã thành lập Công ty TNHH Thảo Dược Tây Nguyên (DATO) và phát triển 9 sản phẩm đạt chứng nhận OCOP cấp tỉnh. Không chỉ chú trọng tăng trưởng kinh tế, doanh nghiệp còn kiên định mục tiêu phát triển bền vững cho cộng đồng địa phương, đặc biệt là bà con đồng bào dân tộc thiểu số.
Bình Dương: Chủ thể OCOP tin tưởng tiềm năng phát triển của “siêu đô thị” TP. HCM
Bình Dương: Chủ thể OCOP tin tưởng tiềm năng phát triển của “siêu đô thị” TP. HCM
OVN – Là chủ thể có sản phẩm OCOP đạt chứng nhận 03 sao tại Bình Dương, hậu sáp nhập tỉnh thành, cô giáo Bùi Thị Đoan Phượng, chủ Hộ kinh doanh Phan Thành Thuận tin tưởng lạp xưởng tươi từ cơ sở sẽ có nhiều cơ hội quảng bá tại TP. HCM - “siêu đô thị” mới nổi tiếng năng động, giàu tiềm năng phát triển vượt bậc.
Lâm Đồng: Chủ thể OCOP cà phê mong người làm nghề giữ vững “cái tâm” giữa cơn bão giá
Lâm Đồng: Chủ thể OCOP cà phê mong người làm nghề giữ vững “cái tâm” giữa cơn bão giá
OVN - Giá cà phê những tháng gần đây liên tục biến động, có thời điểm tăng mạnh, lúc lại giảm sâu 15 - 20% so với cùng kỳ năm trước. Giữa cơn bão giá, Công ty TNHH Thuần Trịnh Coffee (Lâm Đồng) - đơn vị sở hữu sản phẩm cà phê hữu cơ đạt chuẩn OCOP 4 sao, mong người làm nghề giữ vững “cái tâm”, kiên định hướng đi bền vững.
Cà Mau: Gặp chủ thể OCOP được đề xuất danh hiệu “Nghệ nhân ưu tú” với nghề làm tôm khô
Cà Mau: Gặp chủ thể OCOP được đề xuất danh hiệu “Nghệ nhân ưu tú” với nghề làm tôm khô
OVN – Nổi bật giữa vùng đất giàu tiềm năng thủy sản, Hộ kinh doanh Ngọc Giàu đã thành công xây dựng thương hiệu nhờ những sản phẩm chế biến chất lượng từ tôm đất đặc sản, đạt chuẩn OCOP tại Cà Mau. Đặc biệt, vào tháng 3/2025, chủ cơ sở – bà Trương Ngọc Giàu vinh dự được UBND tỉnh đề cử danh hiệu “Nghệ nhân ưu tú” lần thứ 4 trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể, với những đóng góp bền bỉ cho nghề làm tôm khô truyền thống.
Khánh Hòa: Yến Sào Hoàng Kim nhận chứng nhận OCOP 4 sao
Khánh Hòa: Yến Sào Hoàng Kim nhận chứng nhận OCOP 4 sao
OVN - Trong đợt 2 năm 2024, 4 sản phẩm yến chưng Hoàng Kim đã được công nhận OCOP 4 sao, minh chứng cho cam kết chất lượng và sự hỗ trợ mạnh mẽ của tỉnh Khánh Hòa.
Dalat Newfarm: Từ tâm huyết phục vụ người Việt đến khát vọng vươn tầm thế giới
Dalat Newfarm: Từ tâm huyết phục vụ người Việt đến khát vọng vươn tầm thế giới
OVN – Mặc dù bệnh nặng, nhưng sức khoẻ sớm cải thiện sau khi sử dụng nấm đông trùng hạ thảo, vợ chồng ông Đặng Hồng Khoa và bà Nguyễn Thị Ngọc Trâm đã nhận thấy tiềm năng từ loại dược liệu này. Thế rồi, suốt hơn 10 năm qua, đôi vợ chồng trẻ ở Đà Lạt (tỉnh Lâm Đồng) lao vào nghiên cứu, góp phần đưa sản phẩm chế biến từ đông trùng hạ thảo đến gần hơn với người tiêu dùng trong nước, đồng thời “nung nấu” khát vọng mang thương hiệu Việt vươn tầm quốc tế.
Thái Nguyên hơn 300 sản phẩm được chứng nhận đạt chuẩn OCOP
Thái Nguyên hơn 300 sản phẩm được chứng nhận đạt chuẩn OCOP
OVN - Thái Nguyên đã chứng nhận hơn 300 sản phẩm OCOP, thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao chất lượng và thương hiệu sản phẩm địa phương.
Sơn La công nhận 7 sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP 4 sao
Sơn La công nhận 7 sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP 4 sao
OVN -Vừa qua, Hội đồng OCOP tỉnh Sơn La đã tổ chức đánh giá, phân hạng và công nhận 7 sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP 4 sao trong đợt đánh giá năm 2025. Các sản phẩm được công nhận đều đáp ứng đầy đủ các tiêu chí về chất lượng, mẫu mã, bao bì và quy trình sản xuất, tạo động lực thúc đẩy phát triển nông sản an toàn, chất lượng và mở rộng thị trường tiêu thụ.
Chủ thể OCOP Cần Thơ với khát vọng đưa trà mãng cầu xiêm vươn ra quốc tế
Chủ thể OCOP Cần Thơ với khát vọng đưa trà mãng cầu xiêm vươn ra quốc tế
OVN - Từ những vườn mãng cầu xiêm bạt ngàn ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), Công ty TNHH SumoFood Việt Nam (SumoFood) đã thành công xây dựng thương hiệu trà mãng cầu Long Giang đạt chuẩn OCOP 4 sao. Không dừng lại ở thị trường nội địa, doanh nghiệp này đang từng bước mở rộng sang các thị trường quốc tế, mục tiêu nâng tầm đặc sản địa phương thành sản phẩm xuất khẩu có giá trị cao.
21 sản phẩm đề xuất đánh giá OCOP 4 sao cấp tỉnh
21 sản phẩm đề xuất đánh giá OCOP 4 sao cấp tỉnh
OVN - Sáng 10/6, Hội đồng đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP tỉnh tổ chức hội nghị đánh giá các sản phẩm OCOP 4 sao cấp tỉnh năm 2025 do cấp huyện đề xuất. Ông Nguyễn Hữu Phước – Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh, Phó Chủ tịch Hội đồng chủ trì hội nghị.
Sơn La: Chương trình OCOP, thúc đẩy kinh tế nông thôn phát triển
Sơn La: Chương trình OCOP, thúc đẩy kinh tế nông thôn phát triển
OVN - Triển khai chương trình OCOP, đến nay, tỉnh Sơn La có 204 sản phẩm OCOP từ ba sao trở lên. Những sản phẩm mang lại nguồn lợi về kinh tế, thu nhập bền vững cho người dân. Đồng thời, góp phần chuyển dịch nền sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa, trở thành nguồn nội lực quan trọng trong phong trào xây dựng nông thôn mới.
Hà Tĩnh: Các cơ sở sản xuất nước mắm OCOP mang lại sự thay đổi tích cực
Hà Tĩnh: Các cơ sở sản xuất nước mắm OCOP mang lại sự thay đổi tích cực
OVN - Dù gắn bó với nghề sản xuất nước mắm từ những ngày còn đôi mươi nhưng với bà Đặng Thị Luận – người khai sinh ra nước mắm Luận Nghiệp chỉ đến khi tham gia OCOP, sản phẩm của HTX mới thực sự được “sang trang”.
Mỳ gạo Lục Ngạn sản phẩm OCOP 4 sao
Mỳ gạo Lục Ngạn sản phẩm OCOP 4 sao
OVN - Một trong những sản phẩm tiêu biểu của sản phẩm tiêu biểu của Bắc Giang là Mỳ gạo Lục Ngạn - kết tinh của tâm huyết, trí tuệ và bàn tay tài hoa của những người thợ làng nghề Thủ Dương (xã Nam Dương).
The Journey of Elevating Bac Kan Apricot Trees into OCOP Products
The Journey of Elevating Bac Kan Apricot Trees into OCOP Products
OVN - From a rustic gift in the highlands, Cao Ky apricot (Cho Moi district, Bac Kan province) is growing to become a key crop, achieving 3-star OCOP standards (2021). With outstanding health value, this fruit has entered demanding markets like Japan, opening up many development prospects for the locality.
Tin mới Đọc nhiều
Đặc sản mận Tam hoa của vùng cao Bắc Hà

Đặc sản mận Tam hoa của vùng cao Bắc Hà

15:44
"Báu vật thoát nghèo" giúp nông dân lãi đậm

"Báu vật thoát nghèo" giúp nông dân lãi đậm

15:19
Hành trình nâng tầm thủy sản Việt của chủ thể OCOP Cần Thơ

Hành trình nâng tầm thủy sản Việt của chủ thể OCOP Cần Thơ

11:16
Chủ thể OCOP khát vọng cải thiện cuộc sống đồng bào dân tộc thiểu số

Chủ thể OCOP khát vọng cải thiện cuộc sống đồng bào dân tộc thiểu số

11:15
Bình Dương: Chủ thể OCOP tin tưởng tiềm năng phát triển của “siêu đô thị” TP. HCM

Bình Dương: Chủ thể OCOP tin tưởng tiềm năng phát triển của “siêu đô thị” TP. HCM

11:15
Cả nước đã có 16.543 sản phẩm OCOP

Cả nước đã có 16.543 sản phẩm OCOP

14:57
Chè kho Đại Đồng - Từ thức quà dân dã đến đặc sản làng nghề đạt OCOP 4 sao

Chè kho Đại Đồng - Từ thức quà dân dã đến đặc sản làng nghề đạt OCOP 4 sao

09:08
Quảng Ngãi: 300/350 sản phẩm OCOP có mặt trên sàn thương mại điện tử | Tạp chí điện tử Hải quan Online

Quảng Ngãi: 300/350 sản phẩm OCOP có mặt trên sàn thương mại điện tử | Tạp chí điện tử Hải quan Online

09:42
Sân chơi lớn cho sản phẩm OCOP sau khi sáp nhập tỉnh

Sân chơi lớn cho sản phẩm OCOP sau khi sáp nhập tỉnh

09:38
Cả nước có 47 sản phẩm OCOP 5 sao đợt 1 năm 2025

Cả nước có 47 sản phẩm OCOP 5 sao đợt 1 năm 2025

10:36
“Hậu Giang trong tôi” – Hồn quê đọng lại giữa dòng chảy thay đổi

“Hậu Giang trong tôi” – Hồn quê đọng lại giữa dòng chảy thay đổi

08:49
Bến Tre: Sầu riêng Việt Nam vượt sóng thị trường – Chia sẻ từ chủ thể OCOP 5 sao

Bến Tre: Sầu riêng Việt Nam vượt sóng thị trường – Chia sẻ từ chủ thể OCOP 5 sao

08:48
75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - các nước Trung Đông Âu: Cơ hội tăng cường hợp tác, phát triển

75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - các nước Trung Đông Âu: Cơ hội tăng cường hợp tác, phát triển

10:02
Lâm Đồng: Chủ thể OCOP cà phê mong người làm nghề giữ vững “cái tâm” giữa cơn bão giá

Lâm Đồng: Chủ thể OCOP cà phê mong người làm nghề giữ vững “cái tâm” giữa cơn bão giá

10:27
Cà Mau: Gặp chủ thể OCOP được đề xuất danh hiệu “Nghệ nhân ưu tú” với nghề làm tôm khô

Cà Mau: Gặp chủ thể OCOP được đề xuất danh hiệu “Nghệ nhân ưu tú” với nghề làm tôm khô

10:26
Giao diện di động