Nghề đan lát tre nứa thành sản phẩm thủ công mỹ nghệ tinh xảo

Giữ gìn và phát triển nghề đan lát truyền thống

Người dân ở Đỗ Xuyên tích cực giữ gìn và phát triển nghề đan lát truyền thống. Ảnh TL.

Nằm cách trung tâm huyện Thanh Ba (Phú Thọ) khoảng 10 km, nép mình bên dòng sông Hồng hiền hòa, quanh năm phù sa bồi đắp, xã Đỗ Xuyên nổi tiếng với nghề đan lát truyền thống. Không ai nhớ nghề đan lát xuất hiện từ bao giờ, chỉ biết rằng đó là nghề mưu sinh giúp người nông dân vượt qua bao mùa mưa lũ. Để nâng cao thương hiệu của làng nghề, năm 2003, HTX sản xuất thủ công mỹ nghệ từ tre, nứa Đỗ Xuyên được thành lập.

Các sản phẩm của HTX được làm hoàn toàn thủ công với chất liệu chính là gỗ, tre, nứa, song mây như: Mâm bồng, bình hoa, lục bình, khay, gương, các loại đồ lưu niệm, trang trí… Dưới đôi bàn tay khéo léo, tỉ mỉ, kỳ công, sáng tạo của các nghệ nhân nơi đây các sản phẩm có họa tiết rất gần gũi với làng quê, mang dáng dấp hình ảnh của sông quê, cây đa, bến nước, sân đình… đã tạo nên những tác phẩm vô cùng độc đáo, đặc sắc gắn liền với miền quê Đất Tổ. Chính từ sự độc đáo này mà hiện nay hàng trăm sản phẩm của HTX nhận được sự quan tâm, đánh giá rất cao về hình thức cũng như chất lượng của nhiều khách hàng trong nước và đặc biệt là nhóm khách hàng quốc tế.

Bàn tay tài hoa của từng người thợ đã làm nên nhiều sản phẩm đạt chất lượng OCOP 3 sao, 4 sao. Ảnh TL.

Song song với việc đa dạng mẫu mã và nâng cao chất lượng sản phẩm thì HTX cũng tích cực tham gia chương trình OCOP để nâng cao giá trị. Đến nay, HTX sản xuất đồ thủ công mỹ nghệ từ tre, nứa Đỗ Xuyên có 11 sản phẩm được UBND Phú Thọ công nhận đạt chuẩn OCOP. Trong đó, có 8 sản phẩm đạt 4 sao (bình hoa con Rồng cháu Tiên, bình hoa ươm mầm phát triển, bình hoa trăm hoa đua nở, mâm bồng, mâm nứa chắp Tre xanh Việt Nam, khay vuông họa tiết gắn trai, khay tròn mùa xuân nông thôn mới, khay biển bạc), 2 sản phẩm đạt 3 sao (bộ bình song hạc Đằng Vân, gương tròn âm dương hòa hợp). Các sản phẩm của HTX được đánh giá cao có tiềm năng để nâng cấp trở thành sản phẩm OCOP 5 sao trong thời gian tới.

Đưa đồ thủ công mỹ nghệ vươn xa ra thế giới

Theo bà Nguyễn Thị Hoa - Giám đốc HTX, người đã dành cả cuộc đời để gìn giữ và phát triển nghề truyền thống, bà gắn bó với nghề từ khi còn rất nhỏ, chứng kiến biết bao thăng trầm đổi thay của làng nghề. Bà Hoa cho biết, để tạo ra một sản phẩm hoàn chỉnh phải trải qua rất nhiều công đoạn, từ khâu chọn nguyên liệu đầu vào, sau đó tiến hành đem ngâm, xử lý mối mọt, đến chế tác sản phẩm rồi trang trí, họa tiết bằng khảm trai, khảm vỏ trứng hoặc sơn mài.

Trong đó, khó nhất là khâu tạo hình, trước hết phải vẽ hình trên nguyên liệu rồi đem cưa, cắt, đục, gọt, giũa, mài, dồn, chắp, dán. Với mỗi tác phẩm, các nghệ nhân đều gửi gắm vào đó tình cảm, sự tâm huyết, đam mê, sự kỳ công, khéo léo để tạo nên những sản phẩm rất độc đáo, tinh tế, hấp dẫn và mỗi sản phẩm đều có cấu trúc hoa văn hoa riêng biệt. Khi mới nhìn vào ai cũng nghĩ đây là sản phẩm làm từ gốm, sứ, thủy tinh cao cấp chứ không phải làm từ tre, nứa.

Sản phẩm thủ công mỹ nghệ của HTX sản xuất thủ công mỹ nghệ từ tre, nứa Đỗ Xuyên được đánh giá thân thiện với môi trường, xuất khẩu sang thị trường Nhật, Mỹ, một số nước châu Âu. Ảnh TL.

Các sản phẩm của HTX phần lớn là xuất khẩu, một số lượng nhỏ sản phẩm được trưng bày, giới thiệu, quảng bá tại một số hội chợ trong và ngoài tỉnh. Chính vì vậy, HTX luôn ổn định về đầu ra cho sản phẩm, thu nhập của thành viên HTX và người lao động ngày càng được nâng lên.

Những năm gần đây, mỗi năm HTX sản xuất hàng triệu sản phẩm theo đơn đặt hàng, doanh thu đạt trên 8 tỷ đồng/năm, tạo việc làm thường xuyên cho 25 - 30 lao động trong xã với thu nhập trung bình 4 - 5 triệu đồng/người/tháng. Đặc biệt HTX còn tạo việc làm cho 2 lao động là người khuyết tật với thu nhập trung bình 4 triệu đồng/người/tháng. Từ khi thành lập HTX ký hợp đồng liên kết với Công ty TNHH Hòn Ngọc Viễn Đông tại Hà Nội để sản xuất sản phẩm theo đơn đặt hàng và xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ và một số nước Châu Âu.

Thời gian qua, với sự quan tâm, hỗ trợ của các cấp, ngành, địa phương, HTX đã từng bước “thay da đổi thịt”, đóng góp tích cực vào công tác phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, tạo công ăn việc làm cho nhiều người dân trong xã nâng cao thu nhập, cải thiện cuộc sống; đồng thời tiếp tục nghiên cứu tạo ra nhiều mẫu sản phẩm hấp dẫn, đáp ứng thị hiếu, nhu cầu của khách hàng trong và ngoài nước để HTX ngày càng phát triển, khẳng định được thương hiệu trên thị trường./.