Làng dệt lụa Nha Xá: Ngàn năm thắp sáng ngọn lửa nghề
14:53 | 17/01/2022
OVN - Nằm sát triền đê sông Hồng thơ mộng, Làng dệt lụa Nha Xá (xã Mộc Nam, huyện Duy Tiên, Hà Nam) giống như nhiều làng quê thanh bình khác của vùng đồng bằng Bắc bộ, vẫn đang miệt mài duy trì vốn nghề truyền thống suốt ngàn năm để làm đẹp cho đời.
Làng dệt lụa Nha Xá - Sức sống ngàn năm
Theo lời kể của các nghệ nhân Làng dệt lụa Nha Xá: Tương truyền khi xưa vị danh tướng nhà Trần là Nhân Huệ Vương Trần Khánh Dư có đi thuyền qua đây, thấy đất tốt, dân lại nghèo nên ông đã chỉ cho dân cách trồng dâu, ươm tơ và dệt lụa.
Làng dệt lụa Nha Xá đã có tuổi đời hàng ngàn năm (Ảnh: ST)
Nghe lời chỉ dạy của Người, người dân Làng dệt lụa Nha Xá đã làm ra rất nhiều tấm lụa đẹp, cung ứng cho dân trong làng, trong tổng. Rồi tiếng lành đồn xa, thương lái tìm đến cũng nhiều. Có thời kỳ, làng có cả nghề gánh lụa thuê ra sông Hồng đưa lên thuyền chuyển về kinh thành và phân phối đi khắp nơi. TRải qua bao năm tháng gìn giữ lửa nghề, tính đến nay, làng Làng dệt lụa Nha Xá cũng ngót nghìn năm tuổi.
Cũng theo các nghệ nhân chia sẻ, để có được một tấm lụa ưng ý, người ta phải làm tơ, quay tơ, rồi mới đưa qua máy dệt. Tấm lụa mộc dệt xong lại đem ra nhuộm màu, rồi cán khô nữa mới xong xuôi. Mỗi công đoạn đều có cách làm riêng, rất kỳ công và tỉ mỉ, đòi hỏi người thợ phải thật chuyên tâm, tinh tường.
Ngày nay, Làng nghề dệt lụa Nha Xá không còn trồng dâu, nuôi tằm như xưa mà chủ yếu sử dụng nguồn nguyên liệu dệt từ Nhà máy tơ Lâm Đồng. Với nguồn hàng đầu vào, đầu ra ổn định, chất lượng tơ bảo đảm, mỗi tháng, Làng nghề cho ra đời khoảng 1.200 – 1.500 mét lụa, trong đó có 50% là lụa hoa, 50% là lụa trơn và các sản phẩm khác.
Bền bỉ gìn giữ ngọn lửa nghề
Nếu có dịp về thăm làng lụa Nha Xá, sẽ không khó bắt gặp cảnh già trẻ, gái trai mỗi người một việc, cùng tiếng máy dệt vang lanh canh đều đặn khắp các con ngõ nhỏ, tạo nên sự nhộn nhịp nhưng rất đỗi mộng mơ của làng nghề này.
Làng dệt lụa Nha Xá lúc nào cũng đông vui, nhộn nhịp tiếng canh cửi (Ảnh: ST)
Nghệ nhân Lê Thanh Sơn chia sẻ: “Làng dệt lụa Nha Xá lúc nào cũng đông vui, nhộn nhịp. Có hàng chục nghệ nhân đang làm ra những sản phẩm chau chuốt, bắt mắt, thể hiện độ khéo léo tài hoa. Họ cùng những thợ Làng nghềkhác đang làm ra những sản phẩm mang đậm bản sắc truyền thống nhưng cũng không kém phần tinh tế hiện đại. Đồng thời đây cũng là việc bảo tồn và phát huy sự độc đáo của văn hóa truyền thống”…
Theo thống kê của UBND xã Mộc Nam, Làng dệt lụa Nha Xá hiện có 140 hộ sản xuất, kinh doanh lụa. Trong đó có các hộ dệt thô hoặc tham gia vào các công đoạn khác, có người chỉ chuyên làm khăn, có người chuyên dệt thô, thậm chí chỉ sắm máy rồi ngồi nhà dệt thuê hưởng công như lối làm khoán, dệt được bao nhiêu hưởng bấy nhiêu.
Nghề dệt lụa Nha Xá đã và đang mang lại thu nhập ổn định cho hàng nghìn người dân trong toàn xã. Từ đó, cuộc sống của cư dân nông thôn trở nên khá giả, nhiều gia đình có con em đi làm ở Hà Nộị và các thành phố lớn kết hợp làm lụa, phát triển kinh tế, mỗi năm cho thu nhập hàng trăm triệu đồng.
Làng dệt lụa Nha Xá đã và đang mang lại thu nhập ổn định cho hàng nghìn người dân trong toàn xã (Ảnh: ST)
Năm 2004, Làng dệt lụa Nha Xá được UBND tỉnh Hà Nam công nhận Làng nghề truyền thống. Ngày 3/3/2016, Làng nghề dệt lụa Nha Xá được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp Văn bằng bảo hộ nhãn hiệu tập thể. Văn bằng được giao cho Hiệp hội sản xuất và kinh doanh lụa Nha Xá trực tiếp quản lý.
Có thể thấy, làng lụa Nha Xá được nổi tiếng nhờ những sản phẩm lụa tơ tằm chất lượng cao, không chỉ phục vụ tiêu dùng ở thị trường nội địa mà còn được xuất khẩu sang Nhật Bản, Pháp và nhiều quốc gia khác trên thế giới, góp phần làm rạng rỡ tinh hoa một làng nghề truyền thống ngàn năm tuổi.
Bài và ảnh: An Khê (TH)
Tin mới hơn
OVN - Sau hơn 02 năm trăn trở trước thực trạng cạnh tranh thiếu lành mạnh, Công ty TNHH MTV Trương Thanh Khoan (Đồng Nai) đã có những bước đi chiến lược mới. Không chỉ tiếp tục khẳng định giá trị sản phẩm trầm hương sạch đạt chuẩn OCOP, giữa bối cảnh khó khăn về nguồn nguyên liệu, lẫn giá cả, doanh nghiệp còn dồn lực mở rộng quy mô sản xuất hiện đại, đẩy mạnh xuất khẩu sang nhiều thị trường tiềm năng.
OVN - Phan Thiết là 1 trong 6 vùng sản xuất nước mắm nổi tiếng trong cả nước. Trải qua nhiều thăng trầm, đến nay, nước mắm Phan Thiết vẫn lặng lẽ khẳng định vị thế của mình như một biểu tượng văn hóa và ẩm thực Việt Nam.
OVN - Gốm Chu Đậu – thương hiệu Quốc gia của Việt Nam vừa vinh dự có 5 sản phẩm tiêu biểu đạt chứng nhận OCOP 5 sao cấp Quốc gia. Đây là cột mốc quan trọng, khẳng định vị thế của dòng gốm truyền thống trên bản đồ văn hóa và kinh tế.
OVN - Nhờ lợi thế thổ nhưỡng đặc trưng, gạo Cần Đước (Long An) nổi tiếng với hương vị thơm ngon, dẻo ngọt. Hộ kinh doanh Bảy Sánh đã góp phần đưa các loại gạo đặc sản nơi đây đạt chứng nhận OCOP 3 sao, khẳng định thương hiệu và vươn xa thị trường.
LNV - Với khí hậu nhiệt đới gió mùa, đường bờ biển dài và nguồn thức ăn dồi dào từ đại dương tạo nên môi trường sống lý tưởng, Quảng Ngãi đã trở thành vùng đất được thiên nhiên ưu ái cho loài chim yến. Nhờ lợi thế đặc thù, nguồn tổ yến địa phương luôn có chất lượng vượt trội, nhận nhiều đánh giá tích cực bởi người tiêu dùng. Đây cũng chính là động lực để Công ty TNHH XNK Yến Sào Cù Lao Ré lựa chọn phát triển sản phẩm ngay trên mảnh quê hương.
OVN - Miến dong Na Rì được coi là sản vật của tỉnh Thái Nguyên, sản phẩm đã khẳng định được giá trị và chất lượng trên thị trường, được người tiêu dùng ưa chuộng. Trong thời gian tới, chính quyền địa phương sẽ tiếp tục xúc tiến thương mại, kết nối cung - cầu cho sản phẩm và đẩy mạnh xuất khẩu.
Tin khác
OVN - An Giang – vùng đất đầu nguồn sông Cửu Long không chỉ nổi tiếng với cảnh sắc hùng vĩ của núi non, rừng tràm và những cánh đồng lúa bạt ngàn, mà còn lưu giữ trong mình kho tàng ẩm thực độc đáo. Giữa muôn vàn sản vật địa phương, nước mắm Huỳnh Khoa được xem là một “đặc sản tinh túy”, mang hương vị đậm đà của phù sa, của lao động cần mẫn và tình yêu quê hương.
LNV - Những năm gần đây, Hợp tác xã (HTX) Thảo Đường Vinh, xã Thạch An đi đầu trong lĩnh vực đưa cây cỏ ngọt (Stevia rebaudiana) vào trồng thử trên địa bàn tỉnh. Đến nay, cây cỏ ngọt đã dần khẳng định là một cây trồng phù hợp, mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt, góp phần tạo việc làm tại chỗ, nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn, nhất là ở các xã vùng cao, biên giới.
OVN - Từ chỗ chỉ là món ăn dân dã gắn liền với những ngày lễ, Tết của người Mường, thịt chua nay đã vươn lên thành đặc sản OCOP, mang thương hiệu của vùng đất Lạc Sơn, Hòa Bình (cũ), nay thuộc Phú Thọ. Trong số đó, thịt chua Lâm Tin - khởi nguồn từ căn bếp nhỏ của một hộ gia đình, đang dần ghi dấu trên bản đồ ẩm thực địa phương nhờ hương vị đặc trưng, sự đầu tư nghiêm túc và giá trị văn hóa Mường được gìn giữ.
OVN - Nước mắm Phú Khương, sản phẩm của Hợp tác xã (HTX) Thu mua, chế biến thủy hải sản Phú Khương, đã khẳng định được vị thế trên thị trường, đặc biệt là ở Hà Tĩnh.
OVN - Sáp nhập địa giới hành chính mở ra cơ hội mới cho vùng đất Tân Cương, Thái Nguyên. Từ lợi thế trồng chè truyền thống, nơi đây đang mạnh mẽ thúc đẩy mô hình du lịch nông nghiệp gắn với văn hóa trà, nâng tầm thương hiệu chè Tân Cương vươn ra thế giới.
OVN - Sản phẩm bánh phồng tôm Cái Bát được các xã viên HTX Chế biến thương mại Dịch vụ nuôi trồng thủy sản Cái Bát làm từ những con tôm tươi có chứng nhận hữu cơ, được lựa chọn và chế biến bới bàn tay của những người phụ nữ lành nghề, đem đến hương vị thơm ngọn, đậm đà, góp phần làm cho những bữa ăn trở nên ngon lành ấm áp, những bữa tiệc trở nên thịnh soạn và hấp dẫn hơn.
OVN - Nếu như trước đây, táo muối chỉ có một vụ chính vào mùa động và được bắt đầu từ tháng 11 âm lịch kéo dài đến hết năm, thì giờ đây người dân đất Cảng còn được thưởng thức loại quả đặc sản này vào mùa hạ với hương vị thanh ngọt, đậm đà khác hẳn với các loại táo ở nơi khác.
OVN - Ô mai từ lâu nay là thức quà độc đáo của Hà Nội. Món ăn vặt này đã trở thành biểu tượng ẩm thực của Hà thành, gắn liền với tuổi thơ của biết bao thế hệ. Và từ những quả ô mai truyền thống, nay sản phẩm ô mai của Bách Hương Xuân (xã Cao Viên, TP Hà Nội) đã có thương hiệu và đạt chuẩn sản phẩm OCOP 4 sao - là sản phẩm ô mai duy nhất của TP Hà Nội đạt được chứng nhận này.
OVN - Đảo Lý Sơn (tỉnh Quảng Ngãi) từ lâu nổi tiếng với cây tỏi – gia vị tạo nên những món ăn ngon, ngoài ra còn rất giàu giá trị dược liệu. Trong bối cảnh nền nông nghiệp Việt Nam chuyển mình mạnh mẽ theo hướng hội nhập quốc tế, “vàng trắng” miền biển đảo Nam Trung Bộ, đặc biệt tỏi trắng Lý Sơn, sản phẩm đạt OCOP 5 sao từ Công ty TNHH TM & DV Phú Sinh tiếp tục khẳng định chất lượng, tiềm năng xuất khẩu vượt trội.
OVN - Chỉ với những sợi mây, nan tre mộc mạc, Công ty TNHH Đức Phong đã làm nên kỳ tích, dòng sản phẩm của họ đã có mặt tại nhiều nước trên thế giới.
OVN - Vượt qua hàng trăm sản phẩm thảo dược trên thị trường, bộ ba trà dược liệu Phúc - Lộc - Thọ mang thương hiệu SADU của Công ty CP Nông nghiệp Công nghệ cao Thăng Long đã tạo dấu ấn đặc biệt khi trở thành ba sản phẩm trà duy nhất của Hà Nội đạt chứng nhận OCOP 5 sao đợt 1 năm 2025 cấp quốc gia - danh hiệu cao nhất trong Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) do Chính phủ phát động. Đây không chỉ là minh chứng cho chất lượng vượt trội, mà còn khẳng định tầm vóc của một thương hiệu Việt trên hành trình bảo tồn, nâng tầm và quốc tế hóa tinh hoa cây thuốc Nam.
OVN - Huyện An Lão tỉnh Bình Định có khoảng 13 HTX, với 3.580 thành viên. Doanh thu bình quân mỗi HTX đạt hơn 600 triệu đồng/năm, thu nhập bình quân của thành viên đạt 43 triệu đồng/người/năm. Huyện đang đẩy mạnh kiện toàn tổ chức, tăng vốn góp, hợp nhất các HTX cùng ngành nghề nhằm mở rộng quy mô và hiệu quả hoạt động.
OVN - Trà hoa vàng được người dân huyện Ba Chẽ coi như báu vật vì nhiều năm nay đã giúp thoát nghèo. Vụ thu hoạch kiếm tiền triệu mỗi ngày.
LNV - Ngày 1/7/2025 sẽ là cột mốc lịch sử với người dân Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) nói chung, đặc biệt tỉnh Hậu Giang nói riêng khi địa phương chính thức sáp nhập thành phố Cần Thơ và tỉnh Sóc Trăng, hình thành đơn vị hành chính mới mang tên “Thành phố Cần Thơ”. Không chỉ thay đổi về địa giới, sự kiện cũng khép lại một hành trình hình thành và phát triển của vùng đất từng ghi dấu bao thế hệ truyền thống, khát vọng vươn lên cùng nhiều giá trị văn hóa đặc sắc.
OVN - Thời gian qua, sự lao dốc của giá sầu riêng do vấn đề dư lượng cadimi đã gióng lên hồi chuông cảnh báo với nông dân. Trong bối cảnh, thị trường nông sản tiềm ẩn nhiều biến động khó lường, Công ty Cổ phần Tập đoàn Xuất Nhập khẩu trái cây Chánh Thu – chủ thể sở hữu sản phẩm sầu riêng đạt chứng nhận OCOP 5 sao vừa có những chia sẻ, mong muốn giúp người làm nghề vượt khó.
