Làng dệt lụa Nha Xá: Ngàn năm thắp sáng ngọn lửa nghề
14:53 | 17/01/2022
OVN - Nằm sát triền đê sông Hồng thơ mộng, Làng dệt lụa Nha Xá (xã Mộc Nam, huyện Duy Tiên, Hà Nam) giống như nhiều làng quê thanh bình khác của vùng đồng bằng Bắc bộ, vẫn đang miệt mài duy trì vốn nghề truyền thống suốt ngàn năm để làm đẹp cho đời.
Làng dệt lụa Nha Xá - Sức sống ngàn năm
Theo lời kể của các nghệ nhân Làng dệt lụa Nha Xá: Tương truyền khi xưa vị danh tướng nhà Trần là Nhân Huệ Vương Trần Khánh Dư có đi thuyền qua đây, thấy đất tốt, dân lại nghèo nên ông đã chỉ cho dân cách trồng dâu, ươm tơ và dệt lụa.
Làng dệt lụa Nha Xá đã có tuổi đời hàng ngàn năm (Ảnh: ST)
Nghe lời chỉ dạy của Người, người dân Làng dệt lụa Nha Xá đã làm ra rất nhiều tấm lụa đẹp, cung ứng cho dân trong làng, trong tổng. Rồi tiếng lành đồn xa, thương lái tìm đến cũng nhiều. Có thời kỳ, làng có cả nghề gánh lụa thuê ra sông Hồng đưa lên thuyền chuyển về kinh thành và phân phối đi khắp nơi. TRải qua bao năm tháng gìn giữ lửa nghề, tính đến nay, làng Làng dệt lụa Nha Xá cũng ngót nghìn năm tuổi.
Cũng theo các nghệ nhân chia sẻ, để có được một tấm lụa ưng ý, người ta phải làm tơ, quay tơ, rồi mới đưa qua máy dệt. Tấm lụa mộc dệt xong lại đem ra nhuộm màu, rồi cán khô nữa mới xong xuôi. Mỗi công đoạn đều có cách làm riêng, rất kỳ công và tỉ mỉ, đòi hỏi người thợ phải thật chuyên tâm, tinh tường.
Ngày nay, Làng nghề dệt lụa Nha Xá không còn trồng dâu, nuôi tằm như xưa mà chủ yếu sử dụng nguồn nguyên liệu dệt từ Nhà máy tơ Lâm Đồng. Với nguồn hàng đầu vào, đầu ra ổn định, chất lượng tơ bảo đảm, mỗi tháng, Làng nghề cho ra đời khoảng 1.200 – 1.500 mét lụa, trong đó có 50% là lụa hoa, 50% là lụa trơn và các sản phẩm khác.
Bền bỉ gìn giữ ngọn lửa nghề
Nếu có dịp về thăm làng lụa Nha Xá, sẽ không khó bắt gặp cảnh già trẻ, gái trai mỗi người một việc, cùng tiếng máy dệt vang lanh canh đều đặn khắp các con ngõ nhỏ, tạo nên sự nhộn nhịp nhưng rất đỗi mộng mơ của làng nghề này.
Làng dệt lụa Nha Xá lúc nào cũng đông vui, nhộn nhịp tiếng canh cửi (Ảnh: ST)
Nghệ nhân Lê Thanh Sơn chia sẻ: “Làng dệt lụa Nha Xá lúc nào cũng đông vui, nhộn nhịp. Có hàng chục nghệ nhân đang làm ra những sản phẩm chau chuốt, bắt mắt, thể hiện độ khéo léo tài hoa. Họ cùng những thợ Làng nghềkhác đang làm ra những sản phẩm mang đậm bản sắc truyền thống nhưng cũng không kém phần tinh tế hiện đại. Đồng thời đây cũng là việc bảo tồn và phát huy sự độc đáo của văn hóa truyền thống”…
Theo thống kê của UBND xã Mộc Nam, Làng dệt lụa Nha Xá hiện có 140 hộ sản xuất, kinh doanh lụa. Trong đó có các hộ dệt thô hoặc tham gia vào các công đoạn khác, có người chỉ chuyên làm khăn, có người chuyên dệt thô, thậm chí chỉ sắm máy rồi ngồi nhà dệt thuê hưởng công như lối làm khoán, dệt được bao nhiêu hưởng bấy nhiêu.
Nghề dệt lụa Nha Xá đã và đang mang lại thu nhập ổn định cho hàng nghìn người dân trong toàn xã. Từ đó, cuộc sống của cư dân nông thôn trở nên khá giả, nhiều gia đình có con em đi làm ở Hà Nộị và các thành phố lớn kết hợp làm lụa, phát triển kinh tế, mỗi năm cho thu nhập hàng trăm triệu đồng.
Làng dệt lụa Nha Xá đã và đang mang lại thu nhập ổn định cho hàng nghìn người dân trong toàn xã (Ảnh: ST)
Năm 2004, Làng dệt lụa Nha Xá được UBND tỉnh Hà Nam công nhận Làng nghề truyền thống. Ngày 3/3/2016, Làng nghề dệt lụa Nha Xá được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp Văn bằng bảo hộ nhãn hiệu tập thể. Văn bằng được giao cho Hiệp hội sản xuất và kinh doanh lụa Nha Xá trực tiếp quản lý.
Có thể thấy, làng lụa Nha Xá được nổi tiếng nhờ những sản phẩm lụa tơ tằm chất lượng cao, không chỉ phục vụ tiêu dùng ở thị trường nội địa mà còn được xuất khẩu sang Nhật Bản, Pháp và nhiều quốc gia khác trên thế giới, góp phần làm rạng rỡ tinh hoa một làng nghề truyền thống ngàn năm tuổi.
Bài và ảnh: An Khê (TH)
Tin mới hơn
OVN - Chị Trần Thị Thanh - chủ thể bộ sản phẩm OCOP 4 sao rau ăn lá An Hòa (thôn Ngọc Động, xã Đa Tốn, huyện Gia Lâm) đạt thành công trong ứng dụng công nghệ tiên tiến vào sản xuất các loại rau an toàn.
OVN - Dù có nhiều giai đoạn thăng trầm, nghề làm tương ở Làng Bợ (xã Thạch Đồng, huyện Thanh Thủy, Phú Thọ) vẫn nức tiếng gần xa nhờ hương vị thơm ngon. Sản phẩm đạt chất lượng OCOP 4 sao vừa góp phần tăng thu nhập cho người dân, đồng thời cũng lưu giữ được hồn cốt của làng quê ven sông Đà.
OVN - Nông sản Việt Nam có nhiều tiềm năng và lợi thế lớn, nhưng hiện nay phần lớn nông sản được xuất thô chứ chưa đi sâu vào chế biến nên giá trị kinh tế còn thấp.
OVN – Với kinh nghiệm sản xuất tinh bột sắn dây gần 35 năm, cơ sở Minh Khuê Food (huyện Hoài Đức, Hà Nội) đã thay đổi phương thức sản xuất thủ công sang áp dụng máy móc, chú trọng xây dựng thương hiệu, tạo ra sản phẩm được công nhận chất lượng OCOP 4 sao.
OVN – Từ vùng đất có nguồn lạc tươi dồi dào và chất lượng, HTX Dịch vụ nông nghiệp xã Đông Thành đã phát triển dầu lạc thành sản phẩm OCOP 3 sao, mang hương vị đặc trưng của một miền quê ở huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ.
LNV - Những năm gần đây, vấn nạn “thực phẩm bẩn” đang là nỗi lo của cả xã hội, khi một số bộ phận người dân vì lợi ích cá nhân đã đem ra thị trường bán những thực phẩm không rõ nguồn gốc, được ngâm, tẩm hóa chất, phun chất kích thích sinh trưởng…
Tin khác
OVN - Được công nhận là sản phẩm đạt chất lượng OCOP 3 sao, nghề làm bánh bột lọc Thạch Sơn đang từng bước mở rộng thị trường, mang đặc sản miền quê của huyện Lâm Thao, Phú Thọ tới nhiều khách hàng.
OVN - Chiều tối 15/4 tại quảng trường thành phố Đồng Xoài (tỉnh Bình Phước), Hội Nông dân tỉnh Bình Phước phối hợp cùng Hiệp hội Yến sào Việt Nam tổ chức “Ngày hội yến sào và trưng bày, quảng bá nông sản, thương mại, dịch vụ hỗ trợ nông dân”. Đây là sự kiện đặc biệt nhất của ngành yến sào trong tỉnh khi lần đầu tiên tổ chức một ngày hội riêng biệt nhằm thúc đẩy phát triển bền vững cho ngành này.
OVN - Về với huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh, du khách sẽ bắt gặp rất nhiều vườn xoài đang độ chín cây. Thực khách sẽ bị chinh phục bởi những quả xoài chừng vừa bàn tay nắm, đang đến ngày chín, mang một màu vàng tươi rất bắt mắt. Xoài Cát Chu ở đây rất ngọt, khi cắt ra có mùi thơm dịu nhẹ không lẫn với bất kỳ loại xoài trồng từ nơi nào khác.
OVN - Không những làm “sống lại” nghề gia truyền, chị Mai Thị Phương (SN 1980, thôn Đông Yên, xã Kỳ Lợi, TX Kỳ Anh, Hà Tĩnh) còn biến mặt hàng “ruột” của gia đình thành sản phẩm OCOP 3 sao.
OVN - Hải Dương hiện có 351 sản phẩm OCOP, trong đó nhiều sản vật thơm ngon nức tiếng, sản phẩm thủ công và du lịch độc đáo.
OVN - Sơn La là vùng chuyên canh cây ăn quả lớn thứ 2 của cả nước, với trên 82.800 ha cây ăn quả và cây sơn tra; trong đó, trên 19.900 ha xoài, sản lượng ước đạt trên 70.000 tấn, với các giống xoài tròn, xoài hôi, xoài bản địa, xoài GL4, GL6, xoài Thái Lan… tập trung chủ yếu tại các huyện Mai Sơn, Yên Châu, Mường La, Sông Mã, Thuận Châu. Thời vụ thu hoạch xoài bắt đầu từ tháng 5 đến tháng 8 hằng năm.
OVN - Trong năm 2023, hạt sen sấy của Công ty TNHH MTV Nam Huy Đồng Tháp (xã Hòa Tân, huyện Châu Thành) được công nhận là sản phẩm OCOP 5 sao cấp Quốc gia, góp phần tạo nền tảng cho các sản phẩm bản địa tiếp cận được nhiều hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại, các thị trường khó tính khác. Đây là sản phẩm OCOP 5 sao cấp Quốc gia đầu tiên của tỉnh Đồng Tháp.
OVN - Không chỉ nổi tiếng với cảnh quan tuyệt đẹp, những di tích lịch sử, văn hóa lừng danh như chùa Vĩnh Nghiêm, rừng Khe Rỗ…, mảnh đất Bắc Giang còn có rất nhiều món ăn được nhiều người biết đến đã làm nên thương hiệu đặc sản nổi tiếng.
OVN - Vùng đất An Giang không chỉ gây ấn tượng về địa hình “núi giữa đồng”, văn hóa đa dạng sắc màu mà còn nổi tiếng với sản phẩm tương hột thốt nốt (tương ủ bằng đường thốt nốt) trở thành một gia vị độc đáo, đạt chứng nhận 4 sao OCOP của tỉnh.
OVN- Đặc sản Chè Phìn Hồ là kết tinh của sản phẩm trà Shan tuyết cổ thụ nằm cheo leo trên nững dãy núi cao tại huyện Hoàng Su Phì (Hà Giang) có độ tuổi hàng nghìn năm nên có hàm lượng dinh dưỡng cao, có lợi cho sức khoẻ người tiêu dùng ngày càng được ưa chuộng ở thị trường trong nước và quốc tế.
OVN - Bên cạnh tác dụng hỗ trợ giảm cân, sản phẩm bột gạo lứt Nàng Son rang của Doanh nghiệp tư nhân Năm Kháng còn được đánh giá cao bởi chất lượng dinh dưỡng, hương vị thơm ngon, vinh dự là một trong 40 sản phẩm đạt chuẩn OCOP 3 sao của tỉnh Sóc Trăng trong năm 2021.
OVN - Khí hậu mát mẻ, địa hình nhiều đồi núi, môi trường sống đa dạng và an toàn là những yếu tố quan trọng giúp Gia Lai phát triển nghề nuôi chim yến và thu hoạch tổ đạt chất lượng cao. Trên cơ sở đó, chị Trần Thị Nhượng đã tận dụng thế mạnh nguồn nguyên liệu, nghiên cứu và cho ra đời thương hiệu yến sào đạt chất lượng OCOP 3 sao.
OVN - Rượu mơ Yên Tử là thương hiệu nổi tiếng lâu đời, sản phẩm truyền thống đặc trưng vùng cửa Phật. Trải qua hơn 40 năm gìn giữ và phát triển, sản phẩm được người tiêu dùng đánh giá cao, đạt danh hiệu OCOP 4 sao của tỉnh Quảng Ninh.
OVN - Tỉnh Trà Vinh nằm ở phía Đông Nam của vùng Đồng bằng sông Cửu Long, nằm giữa 2 con sông lớn là sông Cổ Chiên và sông Hậu. Phía Bắc giáp với tỉnh Vĩnh Long, phía Đông và Đông Bắc giáp tỉnh Bến Tre bởi sông Cổ Chiên, phía Tây và Tây Nam giáp tỉnh Sóc Trăng bởi Sông Hậu, phía Đông giáp biển Đông. Với lợi thế bờ biển dài 65km, Trà Vinh đang là trung tâm kinh tế biển của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
LNV - Ban đầu khi chế biến thực phẩm cho mọi người trong gia đình sử dụng chị Phan Thị Hoài ở thông Châu Lĩnh (xã Tùng Ảnh, Đức Thọ, Hà Tĩnh) cũng không nghĩ những sản phẩm của mình có một ngày được biết bao nhiêu người trên khắp cả nước biết đến và tin dùng. Khởi nghiệp với sản phẩm bột ngũ cốc, đến nay chị Hoài đã cho ra đời 5 loại sản phẩm mang thương hiệu Hoài Phương. Hai trong số đó đã được công nhận đạt sản phẩm Ocop 3 sao. Các sản phẩm ngày càng có chỗ đứng trên thị trường, khẳng định hướng đi đúng đắn của một mô hình kinh tế ở nông thôn.
