Khám phá xứ Đoài - Vùng đất địa linh nhân kiệt
10:53 | 01/06/2022
OVN - Lấy kinh đô Thăng Long làm trung tâm thì vùng đất phía tây kinh thành là xứ Đoài. Xứ Đoài nay đã trở thành một địa danh văn hóa lịch sử của Thủ đô Hà Nội, mảnh đất địa linh nhân kiệt mang khí thiêng sông núi, mang đầy dấu ấn, giàu bản sắc và có sức
Xứ Đoài - vùng đất cổ có bề dày lịch sử
Xứ Đoài là vùng đất Sơn Tây cổ có bề dày lịch sử bắt nguồn từ thời Hùng Vương, tục còn gọi là trấn Đoài hay trấn Tây, một trong tứ trấn Thăng Long xưa. Đây là cái nôi của nền văn minh Việt cổ và cũng là nơi các vua Hùng lập quốc và xây dựng kinh đô Phong Châu.
Di tích chùa Thầy, thắng cảnh nổi tiếng xứ Đoài (Ảnh minh họa)
Xứ Đoài còn là vùng đất văn vật với nhiều hiền tài có những đóng góp to lớn cho đất nước trong suốt chiều dài lịch sử, quê hương của những danh nhân và nhân vật lịch sử nổi tiếng như Phùng Khắc Khoan, Khuất Duy Tiến… Trong lịch sử khoa cử Việt Nam, xứ Đoài đã đóng góp hàng trăm nhà khoa bảng nổi danh, được khắc tên trên bia đá Văn Miếu-Quốc Tử Giám.
Nhiều tư liệu lịch sử và khảo cổ cho thấy, xứ Đoài là một trong những nơi phát tích sớm nhất của Phật giáo Việt Nam. Nét đặc sắc của văn hóa xứ Đoài còn thể hiện ở hàng loạt các di sản văn hóa phi vật thể như Lễ hội đền Và (Đông Cung), một lễ hội linh thiêng tôn thờ Tản Viên Sơn Thánh, vị thần đứng đầu trong "Tứ bất tử" của tín ngưỡng dân gian Việt Nam.
Nói tới xứ Đoài, người ta không chỉ nhắc tới quê hương của nhiều làng nghề nổi tiếng như gấm và lụa vân Vạn Phúc; Lụa, the, lĩnh La Khê; Tiện gỗ Nhị Khê; Thợ nề thợ mộc làng Chàng; Thợ đá ở Hoàng Xá... mà còn nhắc tới đất của những điệu dân ca, nghi lễ dân gian như hát dô (huyện Quốc Oai), chèo tàu (Đan Phượng), múa sênh tiền (huyện Phú Xuyên), trống quân (Thường Tín), phường rối Tế Tiêu, Thạch Xá, Chàng Sơn. Sôi nổi hơn nữa là hội hát chèo tàu ở bốn thôn của xã Tân Hội (huyện Đan Phượng), gắn với tục thờ cúng Hai Bà Trưng, Triệu Quang Phục, Lý Phật Tử...
Với vị thế là một trong tứ trấn bên cạnh Kinh đô - Thủ đô của nước Việt từ xưa đến nay, xứ Đoài luôn là nơi tiếp xúc, trao đổi văn hóa với Thăng Long-Hà Nội, tiếp nhận những yếu tố mới, nét đẹp văn hóa từ kinh đô Thăng Long-Hà Nội để làm phong phú hơn bản sắc của riêng mình.
GS.TS khoa học Vũ Minh Giang, Phó Chủ tịch Hội đồng Di sản Văn hóa quốc gia cho hay, xứ Đoài là một không gian văn hóa có vị trí đặc biệt trong toàn bộ tiến trình văn hóa Việt Nam. Có thể coi đây là không gian cô đọng của văn hóa Việt Nam; đồng thời có nhiều nét đặc sắc riêng, là kho báu vô giá trong tổng thể di sản văn hóa Việt Nam. Do đó, việc gìn giữ và phát huy các di sản văn hóa xứ Đoài cần tiếp tục đi vào chiều sâu.
Xứ Đoài - Vùng địa linh nhân kiệt
Còn GS.TS Phạm Văn Dương, Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu Văn hóa, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam khẳng định, xứ Đoài chịu tác động mạnh mẽ của đô thị hóa Hà Nội, dần hình thành vùng văn hóa nông thôn trong lòng đô thị.
Thành cổ Sơn Tây - một trong 4 trọng trấn của Bắc thành Hà Nội. (Ảnh: minh họa)
Tuy có sự thay đổi về cơ sở vật chất nhưng giá trị cốt lõi của văn hóa xứ Đoài vẫn như mạch nguồn âm thầm tiếp nối, tạo nên sắc thái riêng biệt của Sơn Tây - Hà Nội. Vì vậy, cần có tư duy, tầm nhìn và phương thức giữ gìn lối sống của người dân xứ Đoài như là những tiểu vùng văn hóa trong vùng văn hóa Thăng Long - Hà Nội thời hiện đại.Nhiều chuyên gia văn hóa, các nhà di sản đã đề cập về vấn đề bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa xứ Đoài trong các khía cạnh: Bảo tồn các lễ hội; một số giá trị tiêu biểu tín ngưỡng, tôn giáo xứ Đoài; di sản xứ Đoài trong kết nối không gian văn hóa và cảnh quan kiến trúc…
Bà Lê Thị Minh Lý, Phó Chủ tịch Hội Di sản văn hóa Việt Nam cho rằng, nâng cao nhận thức và năng lực cho cán bộ nghiên cứu, quản lý di sản cũng như cộng đồng tham gia việc thực hành, giới thiệu di sản; xây dựng mạng lưới hợp tác nhằm tăng cường sức mạnh trong nghiên cứu và tổ chức các hoạt động; xây dựng một số chương trình thí điểm giáo dục di sản dựa trên các giá trị không gian văn hóa của Thành cổ, Văn Miếu Sơn Tây…
Trở lại câu chuyện gìn giữ di sản văn hóa xứ Đoài trong "cơn lốc" đô thị hóa. Phải khẳng định xứ Đoài được coi là một vùng đất "địa linh nhân kiệt", từng tấc đất, ngôi làng nơi đây đều dày đặc những di sản văn hóa. Khi Hà Nội mở rộng địa giới hành chính thì xứ Đoài đã trở thành một phần của Thủ đô. Với tiềm năng văn hóa của mảnh đất này, các ban, ngành chức năng của Hà Nội luôn xác định, không chỉ gìn giữ những tinh hoa văn hóa xứ Đoài mà còn phải làm cho nó ngày càng phát huy giá trị trong không gian mới.
Rõ ràng xứ Đoài là một không gian văn hóa có vị trí đặc biệt. Có thể coi đây là không gian cô đọng của văn hóa Việt Nam, đồng thời lại có rất nhiều nét đặc sắc riêng, là một kho báu vô giá trong tổng thể di sản văn hóa. Để làm tốt việc giữ gìn và phát huy văn hóa xứ Đoài trước những biến thiên thời gian và "vòng xoáy" đô thị hóa cần có sự phối hợp nhịp nhàng, đồng bộ giữa nhà quản lý, nhà khoa học và nhà đầu tư.
Thành Nam
Tin mới hơn
OVN - UBND tỉnh Bình Định xây dựng Đề án hỗ trợ phát triển sản phẩm OCOP trên địa bàn tỉnh, nhằm lựa chọn một số sản phẩm OCOP đặc trưng để tập trung hỗ trợ phát triển thành hàng hóa, đáp ứng yêu cầu cao về chất lượng, mở rộng thị trường, hướng tới xuất khẩu.
LNV - Dưới đôi bàn tay khéo léo, kỳ công và sáng tạo của các nghệ nhân ở làng nghề đan lát Đỗ Xuyên tre nứa đã trở thành những tác phẩm thủ công mỹ nghệ vô cùng độc đáo, đặc sắc gắn liền với miền quê Đất Tổ.
OVN - Hà Giang là tỉnh miền núi biên giới phía Bắc có địa hình chia cắt mạnh đã tạo nên các tiểu vùng thời tiết khí hậu với các sản phẩm nông nghiệp đặc thù. Trong những năm qua, các sản phẩm OCOP đặc thù của Hà Giang có nguồn gốc từ nông nghiệp là những sản phẩm thu hút người tiêu dùng và khách du lịch.
OVN - Lợi thế của các loại đặc sản miền quê là tận dụng vùng nguyên liệu tự nhiên tạo nên nét đặc trưng riêng biệt, sản phẩm càng được nâng tầm giá trị khi tham gia Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP).
OVN - Cho đến nay, Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) đã không còn là chương trình xóa đói giảm nghèo cho các địa phương vùng nông thôn, đặc biệt là khu vực nông thôn vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Sản phẩm OCOP đã dần khẳng định vị thế cũng như chất lượng và khả năng cạnh tranh khi giao thương thị trường nội địa và thị trường thế giới. Đây là chương trình tạo nên tiếng vang cho sản phẩm nông nghiệp Việt Nam, kết nối nhiều lĩnh vực cùng phát triển, thu lợi nhuận kép cho nông thôn.
OVN - Vừa qua, Ủy ban nhân dân tỉnh Trà Vinh đã quyết định công nhận 10 sản phẩm OCOP của 5 chủ thể gồm 3 công ty, 1 hộ kinh doanh và 1 hợp tác xã trong tỉnh đạt hạng 4 sao năm 2023.
Tin khác
OVN - 104 sản phẩm được đánh giá, phân hạng OCOP của thành phố Hà Nội năm 2023 được thực hiện trong 2 ngày 10 và 11/1 vừa qua. Đây là các sản phẩm đã được đánh giá qua vòng cấp huyện, có tiềm năng đạt OCOP 4 sao.
LNV - Vừa qua, Hội đồng đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP thị xã Thuận Thành, Bắc Ninh tiến hành đánh giá, phân hạng sản phẩm chương trình mỗi xã một sản phẩm đối với 22 sản phẩm của 12 chủ thể đăng ký tham gia chương trình OCOP từ năm 2021 đến nay.
OVN - UBND tỉnh và UBND các huyện, thành phố vừa phê duyệt kết quả đánh giá, xếp hạng các sản phẩm OCOP năm 2023. Theo đó có thêm 9 sản phẩm được công nhận OCOP 4 sao cấp tỉnh và 58 sản phẩm được công nhận OCOP 3 sao cấp huyện.
LNV - Sáng 27-12, Hội đồng đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP tỉnh Khánh Hòa đã tổ chức họp, đánh giá các sản phẩm OCOP cấp tỉnh năm 2023.
LNV - LNV- Từ ngày 21 đến 24/12/2023 tại Trung tâm thương mại AEON mall thuộc quận Lê Chân, thành phố Hải phòng Trung tâm Xúc tiến Đầu tư Thương mại Du lịch thành phố Hà Nội, Liên minh Hợp tác xã (HTX) thành phố Hà Nội phối hợp với Liên minh HTX thành phố Hải Phòng và Trung tâm thương mại AEON mall tổ chức Hội chợ xúc tiến thương mại nông nghiệp sản phẩm OCOP Hà Nội 2023.
OVN - Tối 21/12, tại phố đi bộ Trịnh Công Sơn, quận Tây Hồ, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NNPTNT) Hà Nội, Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới thành phố Hà Nội tổ chức sự kiện giới thiệu sản phẩm OCOP gắn với văn hóa các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên.
OVN - Hiện nay, Bưu điện tỉnh Cao Bằng đã hỗ trợ các chủ thể sản xuất mở 311 gian hàng, đưa 330 sản phẩm nông sản đặc trưng, đặc hữu của địa phương lên sàn thương mại điện tử (TMĐT) Postmart, trong đó có 65 sản phẩm đạt OCOP 3, 4 sao cấp tỉnh.
OVN - Vừa qua, UBND tỉnh Bình Phước đã ban hành quyết định về việc công nhận kết quả chấm điểm, phân hạng và cấp giấy chứng nhận Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP) năm 2023 tỉnh Bình Phước.
OVN - Theo thông tin từ Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh Bình Dương, hiện nay, trên địa bình tỉnh đã có 103 sản phẩm được công nhận sản phẩm OCOP hạng 3 đến 4 sao. Trong đó, có 93 sản phẩm OCOP 3 sao và 10 sản phẩm OCOP 4 sao.
OVN - Ngày 23/11, UBND huyện Chương Mỹ ( Hà Nội) đã tổ chức hội nghị đánh giá, phân hạng cho 40 sản phẩm OCOP năm 2023.
OVN - Vừa qua, Ủy ban nhân dân (UBND) huyện Thường Tín phối hợp Văn phòng điều phối Chương trình xây dựng Nông thôn mới thành phố Hà Nội tổ chức Hội nghị đánh giá, phân hạng sản phẩm Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) huyện Thường Tín năm 2023.
OVN - Xuất phát từ trăn trở muốn đưa hạt cà phê Việt Nam vươn xa, đến nay, anh Lê Văn Vương (SN 1984) đã trở thành người thầy, người thợ truyền “lửa” cho hàng trăm thanh niên khởi nghiệp trong nước và quốc tế với cây cà phê canh tác theo quy trình hữu cơ ở tỉnh Đắk Lắk, công ty Vương Thành Công luôn tiên phong.
OVN - Được sự tin tưởng của khách hàng, sự đồng hành hỗ trợ của địa phương, các sản phẩm chế biến từ tỏi đen của Công ty T.P FOOD ngày càng khẳng định giá trị trên thị trường trong và ngoài tỉnh. Thành công này, minh chứng cho định hướng phát triển sáng tạo của doanh nghiệp là kiến tạo mối liên kết chặt chẽ giữa các đơn vị sản xuất kinh doanh (gồm nông hộ, hộ kinh doanh, doanh nghiệp) để hình thành chuỗi sản xuất ra sản phẩm mới, vừa ổn định đầu ra cho sản phẩm của bà con nông dân, vừa đưa thương hiệu sản phẩm OCOP Bình Dương đến với người tiêu dùng trong và ngoài nước.
OVN - Với mục tiêu phát triển du lịch xanh, bản sắc, hấp dẫn và trở thành ngành kinh tế quan trọng của tỉnh, Yên Bái phấn đấu đến năm 2025 đón trên 1.500 nghìn lượt khách, doanh thu đạt khoảng 1.500 tỷ đồng, tạo việc làm thu nhập cho người dân, nhất là nâng cao hiệu quả của các sản phẩm OCOP về du lịch.
OVN - Vừa qua, UBND huyện Đức Linh đã có Quyết định công nhận kết quả đánh giá, xếp hạng sản phẩm tham gia Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) huyện Đức Linh đợt 1 năm 2023.
