Về Hà Giang, thưởng thức đặc sản gạo Già Dui Xín Mần

Hà Giang là một tỉnh miền núi, nơi địa đầu của Tổ quốc, được hội xê dịch chọn là điểm đến để chinh phục trong bản đồ du lịch. Nơi đây nổi tiếng khi sở hữu phong cảnh núi non hùng vĩ, cao nguyên đá Đồng Văn đẹp mê hồn, những con đèo uốn lượn trên mây, đầy hiểm trở thử thách lòng can đảm, nhiều lễ hội phong phú, cùng vài địa danh không thể ngó lơ như Cổng trời Quản Bạ, Núi Đôi Quản Bạ, Núi Cấm Sơn Hà Giang, Bát Đại Sơn - Quản Bạ… Nhưng ít ai ngờ rằng mảnh đất hùng vĩ nhưng có phần khắc nghiệt này lại là nơi sản sinh ra nhiều đặc sản độc đáo, đậm chất một vùng cao miền cực Bắc, nào là Thịt trâu gác bếp Hà Giang, Chè Shan Tuyết Hà Giang, Hồng không hạt Quản Bạ - Hà Giang… Trong đó, sẽ thật đáng tiếc nếu như không nhắc đến gạo Già Dui Xín Mần. Đây là một trong các sản vật có nguồn gốc từ thiên nhiên của tỉnh Hà Giang, được nhiều du khách mua và vác vài kg trở về làm quà trong chuyến hành trình vi vu đến đây.

Từ lâu Gạo Già Dui Xín Mần đã trở thành đặc sản được nhiều tín đồ xê dịch yêu thích, mang về làm quà trong hành trình chinh phục nơi địa đầu của Tổ quốc. Đây là loại gạo thơm ngon đặc trưng vùng cao, và làm nên “thương hiệu” của vùng Xín Mần.

Hiện nay, giống lúa Già Dui được trồng nhiều ở Hoàng Sù Phì, nhất là thôn Lùng Tráng, xã Thèn Phàn, huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang và được xem là quà tặng quý giá của thiên nhiên đối với con người của vùng cao nguyên đá.

gạo Già Dui Xín Mần được bà con nông dân vùng cao trồng chỉ duy nhất một vụ, từ cuối tháng 5 cho đến trung tuần của tháng 6 âm lịch, trên những thửa ruộng bậc thang uốn lượn mềm mại, vô cùng nên thơ, ở độ cao từ 1100m đến 1200m so với mực nước biển. Thời gian sinh trưởng của loại lương thực này là tầm từ 120 đến 130 ngày, cây cao trung bình khoảng 65cm - 75cm, thân cứng, lá thẳng, chịu phân chuồng và rất ít sâu bệnh. Sau đó, mỗi năm đến tháng 10 và 11 dương lịch thì lúa chín, bà con sẽ ra ruộng thu hoạch. Có thể là do yếu tố tự nhiên như khí hậu nhiệt đới gió mùa kết hợp với á nhiệt đới vùng núi cao, nhiệt độ trung bình khoảng từ 18 đến 21 độ C, thổ nhưỡng tốt…nên nơi đây rất lý tưởng để trồng loại gạo Già Dui Xín Mần này.

Đặc biệt, theo kinh nghiệm của “thổ địa” trong vùng, thì các tín đồ cuồng chân nên đến cao nguyên đá Hà Giang vào mùa lúa chín, tầm tháng 10 và tháng 11. Lúc này là thời điểm đẹp nhất trong năm để du khách có thể vi vu ghé thăm Hoàng Su Phì hay Xín Mần, khám phá các góc nhìn mới mẻ và lạ lẫm của những thửa ruộng bậc thang trải rộng tầm mắt. Để rồi khi dạo một vòng Facebook, bạn sẽ bắt gặp những hình ảnh đẹp về “biển lúa vàng” đến tận chân trời. Những hình ấy vừa rực rỡ, vừa nên thơ cũng khiến dân tình nôn nao, muốn lên đường ngay cho kịp thưởng thức vẻ đẹp của mùa lúa chín vàng rực.

Loại gạo này hơi tròn giống như hạt gạo nếp, ngắn trung bình khoảng 5.59 đến 5.88mm, không thon dài như những loại khác, dưới bụng còn có những chấm trắng. Hơn nữa, về màu sắc, hạt gạo này có màu trắng đục, vỏ cám có màu ánh nâu, mùi thơm nhẹ khá đặc trưng. Đặc biệt sau khi nấu lên, cơm từ loại này sẽ trở nên dài, mềm dẻo, có mùi thơm thoang thoảng và vị ngọt đậm rất dễ chịu, giúp bữa ăn thêm phần ngon miệng hơn.

Nhờ chất lượng trên cả tuyệt vời, nên gạo Già Dui Xín Mần đã chiếm một chỗ đứng vững chắc trên thị trường và được nhiều người tiêu dùng đón nhận. Tuy nhiên, hàng năm, gạo này lại cho sản lượng cực kỳ thấp, nên dường như lại chỉ đáp ứng được nhu cầu của tỉnh Hà Giang thôi. Thậm chí, mặt hàng này luôn trong tình trạng không có để bán cho những tỉnh thành khác. Ngoài ra, nhiều đồng bào dân tộc trồng loại gạo này ở đây, sau khi thu hoạch chỉ muốn giữ lại thật nhiều. Chính vì thế, đối với những bạn ở trong Nam hay miền Trung sẽ cảm thấy cái tên gạo Già Dui Xín Mần khá là lạ lẫm đó. Đây chính là lý do khiến loại gạo này càng quý và dần dần trở thành thứ đặc sản của tỉnh cao nguyên đá lúc nào không hay.

Người dân ở đây canh tác luôn tuân thủ nghiêm ngặt quy trình hướng dẫn của các cơ quan chuyên môn nên gạo Già Dui Xín Mần luôn đạt “điểm 10 chất lượng”. Không chỉ vậy, nhờ vào việc áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất theo quy trình hữu cơ, và thực hiện mô hình cánh đồng mẫu theo phương pháp “5 cùng”, nên loại gạo này sinh trưởng, đồng thời phát triển rất tốt.